تحلیل مقایسه‌ای سفته بازی و کارآفرینی (در بازارهای اقتصادی و مالی) از منظر اخلاق اسلامی و رشد اقتصادی

این پژوهش بر آن است تا با واکاوی پیامد‌های اقتصادی کنش‌های سفته بازانه و تحلیل آنها از منظر آموزه‌های فقهی و اخلاق اسلامی و همچنین مقایسه‌ی نتایج آن با کنش‌های اقتصادی مبتنی بر کار‌آفرینی در بازار‌های اقتصادی و مالی، اثر پیروی از آموزه های اخلاق اسلامی در فعالیت‌های اقتصادی را بر رشد اقتصادی تحلیل نماید. برای این منظور با استفاده از روش کتابخانه‌ای ابتدا سه عقد محرم بیع غرری، مقامره و رهان را با سه ضابطه1- بازی‌های حاصل جمع نامثبت، 2- وجود شروط رهن‌گذاری معین برای پاداش معین یا نامعین و 3- وجود قاعده برد و باخت، توصیف و تعریف شده است، نتیجه نهایی توصیف آن، اکل مال به باطل و غیر اخلاقی است. آنگاه ادعا شده سفته بازی کوتاه مدت در مبادلات مالی به دلیل تأمین شروط سه گانه مذکور، می‌تواند دارای ماهیت رهان بوده و در نتیجه ناسازگار با اخلاق اسلامی تلقی شود. در مقابل بازکاوي رويکرد آموزه‌هاي ديني در توصیه به فعالیت‌های کارآفرینی نشان مي‌دهد که این فعالیت‌ها و لوازم و مقدمات آن، از ديدگاه سودمندي اقتصادي و حاصل‌جمع مثبت آن، به عنوان عاملي براي رشد و شکوفايي اقتصاد جامعه و همزمان سازگار با اخلاق اسلامی است، به نحوی که نفی سفته بازی توام با تقویت و تایید کارآفرینی، مقوم یک اقتصاد مولد خواهد بود. از این رو پیروی از اخلاق اسلامی در تاکید بر فعالیت‌های کارآفرینی به جای سفته‌بازی توسط بازیگران اقتصادی، دولت‌ها و سایر نهاد‌های اجتماعی، گامی موثر در تحقق پیشرفت ایرانی- اسلامی خواهد بود

کارآفريني، سفته بازی، اخلاق اسلامي، بازي حاصل¬جمع مثبت، رشد اقتصادی