بررسی نقش اتحاد استراتژیک مناطق آزاد تجاری- صنعتی در بهبود رقابت پذیری گردشگری ایران

ایجاد اتحاد استراتژیک به طور فزاینده ای طی دهه های گذشته افزایش یافته و امروزه در بسیاری از صنایع اتحادها به عنوان یک مؤلفه ی راهبردی و سلاح رقابتیِ تهاجمی و یا گاهی اوقات تدافعی محسوب می شوند؛ چراکه اتحادهای استراتژیک پارادایم رقابتی اساسی را در بسیاری از بازارهای داخلی و خارجی از رقابت سنتی به رقابت اتحادگونه و شبکه ای تغییر داده است. یکی از صنایعی که امروزه نهادها و سازمان های فعال در آن از جمله مناطق آزاد تجاری – صنعتی، بیش از پیش به چنین ابزار رقابتی نیاز دارد، صنعت گردشگری است؛ صنعتی که جهانی بوده و به عنوان یک کسب و کار بزرگ، نقش مهمی در توسعه ی اقتصادی، فرهنگی و سیاسی یک کشور ایفاء می کند. همچنین توجه به این صنعت برای کشورهای در حال توسعه ای نظیر ایران که به میزان بسیار زیادی به درآمدهای نفتی وابسته است یک ضرورت تلقی می گردد. هدف اصلی این مقاله بررسی تأثیر اتحاد استراتژیک مناطق آزاد بر شاخص های رقابتی صنعت گردشگری است. بنابراین در تحقیق حاضر، مدلی مفهومی مربوط به مهم‌ترین ابعاد اتحاد استراتژیک که می‌توانند تأثیر معناداری بر توسعه ی شاخص های رقابتی گردشگری داشته باشند، ارائه و مورد آزمون قرار گرفته شده است. مدل معادله ساختاری به وسیله‌ی نرم افزار AMOS و با داده‌های جمع آوری شده از 4 منطقه ی آزاد در ایران (انزلی، ارس، ماکو و اروند) مورد آزمون قرار گرفته است. نتایج نشان می‌دهد که برازش کلی مدل رضایتبخش بوده؛ که این اعتبار کافی مدل را نشان می‌دهد. به علاوه، کلیه ی فرضیات پژوهش همگی تأییده شده است. براساس یافته‌ها پیشنهاد می‌شود مدیران عالی مناطق آزاد بایستی با توجه به مسائل و عدم اطمینان-های محیط امروز اتحادهای استراتژیک را ایجاد نمایند؛ اگر چه ایجاد و عملیاتی کردن چنین اتحادهایی آسان نیست و پس از ایجاد بایستی آن را به صورت دوره ای مورد ارزیابی قرار دهند.

اتحاد استراتژیک، مناطق آزاد، صنعت گردشگری، شاخص های رقابت پذیری گردشگری