همسانی های عناصر موسیقایی در شعرِ شاملو و تاریخ بیهقی

آهنگ و موسیقی، بخش جداناپذیر شعر است که هم به لحاظ شنیداری و هم به لحاظ عاطفی بر خواننده تأثیر می گذارد. شعر سپید یا شعر شاملویی، از آن جا که بنا بر ماهیّت خود، موسیقی عروضی را برای شعر غیرضروری می دانست، برای جبران موسیقی شعر، می بایست به لوازم و امکانات دیگری دست می برد. توفیقی که شاملو در این زمینه بدان دست یافته است، به کارگیری سازوکار ویژه ی وزن زبان است که آن را جایگزین وزن عروضیِ متعارف ساخته است. کشف امکانات مختلف زبانی در شعر شاملو موجب دست¬یابی او به موسیقی و آهنگِ فخیمی شده که شعرش را بدون وزن عروضی نیز، شعری آهنگین و گوش نواز کرده است. برخورد ویژه ی شاملو با زبان و امکانات واژگانی، در بسیاری موارد، نظیر تمهیداتی است که ابوالفضل بیهقی در تاریخ بیهقی به کار برده است. پیوند شاملو با گنجینه ی غنیِ نثرِ کهن و واژگان و ترکیباتِ آهنگین نثر بیهقی، یکی از دلایل توفیق او در کشف وزن هنری در شعر گشته است. این پژوهش، بر آن است تا ظرفیت های موسیقایی شعر شاملو را با تعمّقی در نثر تاریخ بیهقی مورد بررسی قرار دهد و تأثیراتی را که شاملو در این زمینه از بیهقی پذیرفته است، نشان دهد.

تاریخ بیهقی، موسیقی نثر، شاملو، شعر سپید.