بررسی تطبيقی کلمات خاصّ مشترک در اشعار عربی و فارسی خاقانی شروانی

خاقاني، شاعري است صاحب سبک با قريحۀ معني ساز؛ لفظ پردازی كه در استخدام معاني و مضامين دلپذير و ذوق انگيز و رديف هاي دشوار و گزينش الفاظ فصيح پر طمطراق، و با الهام گرفتن از قرآن كريم و با احاطه بر علوم رايج زمان، در ميان سخنوران ادب پارسي پايگاهي بس ارجمند دارد. اگر تسلّط او به زبان عربی را نیز مدّ نظر قرار دهیم، این پایگاه به مراتب ارجمندتر و شایسته¬تر جلوه¬گری خواهد کرد. نگارندگان در مقالۀ حاضر کوشیده اند با تحقيق و تدقيق در ابیات غرّای عربی و فارسی خاقانی، این نکتۀ مهم را مورد بررسی قرار دهند که شاعر با بهره گیری از علوم طبّ، نجوم، فلسفه، آیات قرآن، امراض و حیوانات،کلمات پربسامدی با بار معنایی مشترک در اشعار عربی و فارسی خود به کار برده است، که نشان از قدرت شاعری وی در هر دو زبان و مهارت مبتكرانه در عرصۀ سخن پردازی دارد. تطبیق معنایی چنین کلمات خاصّ مشترک در اشعار عربی و فارسی خاقانی، علاوه بر اینکه ذهن وقّاد هر پژوهشگر عرصۀ خاقانی شناسی را به سوی خود معطوف می¬کند، می-تواند بخش قابل توجّهی از جهان¬بینی شاعر را نیز به نمایش بگذارد. ضمن اینکه ابتکار او را توأمان در دو حوزۀ زبانی روشن-تر می کند.

خاقانی شروانی، عربی ، فارسی، معانی مشترک، خلّاقیت، جهان بینی.