مقایسه سیاستهای توسعه شهری قبل و بعد از انقلاب اسلامی

شهر و شهرنشینی یکی از صورتهای زندگی بشر در فرایند تکامل تاریخی است که در حیات اجتماعی- اقتصادی بشر از قدمت چندین هزار ساله برخوردار بوده و بعد از ورود بشر به تمدن مدرنیته به عنوان شکل غالب سکونتگاههای انسانی درآمده است.مکانیسم و دینامیسم شکل گیری شهر و شهرنشینی در حیات جدید بشری یا همان مدرنیته، الگوی تا حدودی متفاوت از سایر دوران شهر نشینی داشته و همین امر نیازمند بررسی بیشتری در این زمینه هست.از آنجا که امروزه توسعه جوامع و سایر پارامترهای آن اعم از شهر، روستا، سیاست، اقتصاد، تکنولوژی و فرهنگ متاثر از قوانین و برنامه های مکتوب در سطوح کلان و خرد می باشد، بررسی مکانیسم تحولات و پویایی شهری و سایر مولفه های اجتماعی، نیازمند آگاهی از مضامین نهفته در این قوانین ، برنامه و نهادهای اجتماعی می باشد. با توجه به اینکه جامعه معاصر ایران در فرایند تکامل تاریخی خویش، متاثر از نیروها و اوضاع اجتماعی متفاوتی می باشد، در این جستار با تمرکز بر سه برهه از این تحولات: انقلاب مشروطه، حاکمیت شبه غربی پهلوی و انقلاب اسلامی به عنوان مهمترین و کلی ترین مولفه هایی که سایر عناصر و خرده نظامها را تحت تاثیر خود قرار داده اند، با مطالعه قوانین و برنامه های تدوین شده در این سه مقطع تاریخی ، تاثیر و تحولات موجود در عرصه سیاستهای توسعه شهری مورد بررسی قرار گرفته و این نتایج بدست آمده است: در همه برنامه های موجود در سه مقطع مورد بررسی قرار گرفته وجود موانع ساختاری و مداخله بیش از حد دولت و زورمدارانه بودن و تمرکزگرایی شدید با اندکی تفاوت توسعه از بالای اکثر برنامه ها قابل تببین است. سیاستهای توسعه شهری در همه مقاطع یاد شده برون گرا و شبه غربی بوده و از الگوی سرمایه داری تاثیر پذیرفته است. در هر سه مقطع تاریخی سیاستهای توسعه ای به نفت اتکا داشته داشته و در گذشت زمان این اتکا نه تنها کمتر نشده بلکه اتکا این برنامه سبب آسیب پذیری بیشتری شده است.

سیاستهای توسعه شهری، انقلاب مشروطیت، حکومت شبه غربی پهلوی، انقلاب اسلامی