چکیده :

از مباحث مهم عرفانی، اسرار و رازهایی است که در شطحیات و سخنان متناقض‏نمای عرفای بزرگ مطرح گردیده است.«سخنان خدازده»، «پارادکس‌های ملهم» و به اصطلاح عارفان «شطح» زبانی است آفریدة اضطرار و اضطراب و سکر عارفی جان‌شیفته. عارفی که از یک‌سو در مواجهه با امری فرامنطق و بیان‌نشدنی قرار گرفته‌است و از دیگر سو مجبور به استفاده از ابزاری ناکارآمد چون زبان منطقی است. مخاطب منصف امروزین به دور از هیاهوی مخالفان و موافقان هیجان‌زدة عرفان و شطح با کمک نظریات جدید به نظارة متونی می‌نشیند که از شطاحان به جا مانده‌است و در تلاش است با شناسایی عناصر این سخنان و دسته‌بندی موضوعی و روایی آنان، متون را بازخوانی کند. ابوسعید ابوالخیر (440ـ357هـ.ق) از قهرمانان عرفان و داستان‌های عارفانه است. او گنجینه‌ای از انواع شطح را در گفتار و رفتارش به جا گذاشته است. ما در این نوشتار پس از ارائة توضیحی لغوی و اصطلاحی از شطح، پیشینه و نظریات موافقان و مخالفان این مقوله را بازبینی کردیم. سپس انواع موضوعات شطح و شیوه‌هایی روایی آن را بررسی کرده، در آخر با پیوند زدن این مفاهیم با قول و فعل ابوسعید ابوالخیر در کوشیدیم انواع شطحیات این عارف را بررسی و دسته‌بندی کنیم.

کلید واژگان :

زبان عرفانی،‌ شطح، ابوسعید ابوالخیر، کرامت



ارزش ریالی : 500000 ریال
دریافت مقاله
با پرداخت الکترونیک