بررسی پدیده تحول و پیشرفت اقتصادی نخست شهری درایران

یکی از عوامل اصلی تاثیر گذار برچگونگی پراکنش فعالیتهای اقتصادی وجمعیتی، شهرها هستند که امروزه در اغلب کشورها با توجه به برنامه¬ریزی متمرکز (بالا به پائین)،ودرپی آن جذب اکثر فعالیتها و صنایع به شهرهای با مرکزیت خاص (سیاسی،اقتصادی و ...)،پدیده¬ای با نام نخست شهری ظهور کرده است.آنچه که به عنوان سوال مطرح است این است که آیا می¬توان این کلانشهرها رامهار کرد و از نقاط ضعف آنها کاست و بر جنبه¬های مثبت آنها افزود؟ و اینکه آیا این پدیده نخست شهری خود میتواند با عنوان یک جنبه مثبت در شهر نشینی امروزی مطرح شود ؟بدین منظور، در این تحقیق سعی شده است با مقایسه انواع شاخصهای نخست شهری که تا این برهه زمانی توسط صاحب نظران مطرح گشته است وهم چنین با بررسی شاخصهای تمرکز،در سطح کشوری و در مرحله بعد در سطح استانهای برترجمعیتی کشور این پدیده بررسی شود.روش مورد استفاده در این پژوهش بر تلفیقی از روش توصیفی_ تحلیلی وبررسی شاخصهای نخست شهری استوار است.دراین تحقیق، وضعیت شاخص نخست شهری وتمرکز شهری درنظام شهری ایران بررسی شده که طبق آن،وضعیت نخست شهری درایران بر اساس دو شاخص نخست شهر و 2 شهر ،از سال 1335 الی 1365 سیر صعودی داشته است ، که اوج آ آن در دهه 1365 می باشد وازسال1365تا1375روندنزولی را نشان می دهد که این امر می تواند بیانگر سیاست های تمرکز زدایی در سطح کشور ، بویژه برای نقاط کلان جمعیتی می باشد ودرسال1385به دلیل افزایش تعداد شهرهاوتبدیل روستاهای بزرگ به شهرروند صعودی به خود گرفته است. البته در این راستا سیاست تمرکز زدایی از پایتخت خود می تواند جدا گانه بررسی شود ، زیرا تهران با عنوان کلانشهر کل نظام شهری را تحت تا ثیر قرار می دهد.در کل با بررسی این پدیده در ایرا ن سعی در جواب دادن به پرسش های مطرح شده را داریم که در این راستا به نتایج کلی زیر رسیده ایم مبنی بر اینکه اولا تحلیل این پدیده در قالب شاخص های صرف جمیتی از نظر علمی اعتبار شکننده ای دارد ، دوم، اینکه در جوامع مختلف این پدیده تحت تاثیر عوامل بوجود آ ورنده ، متفاوت خواهد بود ، بنابر این مطرح کردن یک شاخص متناسب با شرایط خاص بومی آن کشور یا منطقه ضروری می نماید.

نخست شهری، نظام شهری،تحول اقتصادی ، تمرکز گرایی شهری، شاخص های نخست شهری