پژوهشی درباره آیین علم جوش در آستارا

ایرانیان از گذشته های دور با آیین ها،سنت ها، آداب و رسوم خاص خود به پیشواز مناسبت های گوناگون ملی و مذهبی شامل جشن های شادمانی و سوگواری ها می روند. از جمله روزهایی که بزرگداشت آن، همیشه همراه با مراسم ویژه ای در ایران است، ایام محرم می باشد. محرم که می آید تالشان آستارا نیز همچون دیگر ایرانیان آداب و رسوم ویژه خود را با شکوه وصف ناپذیری آغاز می نمایند.یکی از سنت های کهن که با حفظ تمام بار مذهبی، حماسی و عاطفی خویش تاکنون در آستارا و مناطق تابعه اش به حیات خود ادامه داده است و مهمترین نماد ایام سوگواری شهادت امام حسین )ع( در این شهرستان محسوب می شود، آیین علم جوش می باشد.عَلَم شامل چوب بلندی اصولا از جنس درخت شمشاد است که آن را با پارچه های حریرِ رنگارنگ می پوشانند و در قسمت بالای آن، فلزی به صورت یکی از اشکال پنجه دست، استوانه، قمه و... نصب می نمایند که هر یک نمادِ مفهومی ژرف و پرمعنا است. این علم چوبی در روزهای تاسوعا و عاشورا در دست افراد خاصی که عَلَمدار نامیده می شوند به شکل خارق العاده ای به جوش می آید و صحنه های دیدنی و مهیجی می آفریند. مراسم آیینی عَلَم جوش که از دوران پیش از اسلام باقی مانده است، فقط در شهرستان مرزی آستارا و حومه آن برگزار می گردد.در این پژوهش که در نوع خود اولین است، به صورت جامع و علمی به ساختار، نماد شناسی،علل تقدس، تاریخچه عَلَم و آیین عَلَم جوش، آداب و تشریفات به جوش آمدن و نیز باورداشت های بومیان نسبت به علم پرداخته شده است.

عَلَم جوش، ایام محرم، تالشان، آستارا، گیلان.