سهم نيروي انساني متخصص و غیر متخصص در تولید ناخالص واقعي بدون درآمدهاي بخش نفت: كاربرد رهيافت خودبازگشتي با وقفه‌هاي توزيعي

نيروي انساني متخصص يا همان سرمايه انساني از عوامل مهم افزايش ارزش افزوده و رشد اقتصادي در هر كشور محسوب مي‌شود و این عامل بویژه در کشورهایی که رشد اقتصادی آنها بر اساس اقتصاد دانایی محور متمرکز است از اهمیت فوق العاده ای برخوردار می‌باشد. اين استدلال از اوايل دهه 60 به تدريج مورد پذيرش متوليان و سياست گذاران اقتصاد و آموزش عالی کشور قرار گرفت، بطوریکه میزان سرمايه‌گذاري در بخش آموزش عالي ايران در دهه 60 و 70 به طور قابل ملاحظه‌اي افزایش یافت. متوليان و سياست‌گذاران امور اقتصادي انتظار داشتند كه سرمايه‌گذاري‌هاي آموزشي باعث افزايش ظرفيت‌هاي توليدي نيروي انساني آموزش ديده در آينده گردد و به عبارت ديگر سرمايه‌گذاري در آموزش عالی به رشد اقتصادي آتي كشور كمك نمايد. اکنون سه دهه پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران این پرسش مطرح است که حاصل این سرمایه‌گذاری ها یا همان نيروي انساني آموزش عالی ديده تا چه اندازه در فرآیند رشد اقتصادی کشور ایفای نقش نموده اند؟ به همين دليل هدف مقاله حاضر، برآورد سهم نيروي انساني متخصص و مقايسه آن با سهم نيروي انساني غیر متخصص و سهم موجودي سرمايه فيزيكي در تولید ناخالص واقعي بدون نفت در ايران بوده است. بدين روي، تلاش شده در قالب الگوي كاب- داگلاس تعميم يافته و با بهره گيري از رويكرد همگرايي غير سيستمي خود بازگشتي با وقفه هاي توزيعي(ARDL ) اين سهم‌ها براي سال‌هاي1387- 1345 برآورد گردد. نتايج مطالعه نشان داد يك درصد افزايش در نيروي انساني متخصص، غير متخصص و سرمايه فيزيكي به ترتيب به49/0 ، 30/0 و48/ 0 درصد افزايش در تولید ناخالص واقعي بدون نفت كشور منجر مي‌شود. از سوي ديگر ضرايب دو متغیر مجازی در مدل نشان داد که پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1357 و شوک افزایش صادرات نفت طی سال‌های 1360 تا 1364، تاثیرات مثبتی بر تولید ناخالص واقعي بدون نفت داشته است.

آموزش عالی، سرمايه انساني، رشد اقتصادی، الگوي پوياي خود بازگشتي با وقفه‌هاي توزيعي