هنر تذهیب زینت بخش قرآن ها (بررسی تذهیب های قرآنی عصر تیموری محفوظ در موزه¬ی آستانه مقدسه قم)

تذهیب بعد از خوشنویسی یکی از شاخص¬ترین هنرهای وابسته به کتاب¬آرایی می¬باشد که از جایگاه مهمی در هنرهای اسلامی برخوردار است. تذهیب در نسخ¬های مربوط به کتب دینی علی¬الخصوص کتاب مقدس قرآن، یکی از عناصر تزئینی و زینت¬بخش در قرآن¬آرایی محسوب می¬شود که از همان ابتدای کتابت قرآن مورد توجه هنرمندان مسلمان قرار گرفته است. این هنر تزئینی-کاربردی در طول اعصار مختلف رو به رشد و تکامل بوده تا جائی که تذهیب¬های قرآنی عصر تیموری را می¬توان از متعالی¬ترین نسخ تزئینی دانست که قابل تمییز از دیگر دوره¬های پیشین و پسین خود است. نمونه¬های محفوظ در موزه¬ی آستانه مقدسه قم نیز جزء ذخایر با ارزشمندی است که تاکنون مورد پژوهش قرار نگرفته است. لذا مقاله حاضر، برآن دارد تا به شناخت و معرفی آرایه¬های تذهیب در نمونه¬های تیموری موزه نام برده، و به تجزیه-تحلیل صفحه¬آرایی، تناسبات صفحه و ترکیب¬بندی عناصر تزئینی به طبقه¬بندی نمونه¬های انتخابی بپردازد. روش بررسی پژوهش به شیوه¬ی توصیفی-تحلیلی بوده و اطلاعات آن از طریق کتابخانه¬ای، اسنادی و به صورت میدانی گردآوری شده است. جامعه¬ی آماری پژوهش حاضر را 3نمونه از قرآن¬ها تشکیل می¬دهد؛ بر اساس یافته¬های تحقیق، آرایه¬های قرآنی همچون سرلوح، سرسوره، نشان¬آیات، در نمونه¬های بررسی شده موجود می¬باشد، این عناصر بصری در تلفیق با نقوش تزئینی همچون اسلیمی، ختایی، نقوش هندسی، انواع جدول¬کشی و غیره زینت بخش هنر تذهیب بوده است. و دارای صفحه¬آرایی¬هایی با تناسبات طلایی هستند. اهداف مقاله: 1: بررسی و معرفی نمونه¬های انتخابی از قرآن¬ها مذهِّب عصر تیموری محفوظ در موزه¬ی آستانه مقدسه قم 2: شناسایی و تحلیل عناصر تزئینی با هدف دسته¬بندی ویژگی و الگوهای مشخص از نمونه¬های مورد نظر سوالات مقاله: 1: چه آرایه¬های بصری و عناصر تزئینی تذهیب در قرآن¬های مذهِّب موزه¬ی آستانه مقدسه قم وجود دارد؟ 2: عناصر تزئینی به کار رفته در تذهیب¬های قرآنی منتخب دارای چه ویژگی¬هایی می¬باشد؟

تذهیب، قرآن¬ها مذهِّب، عصر تیموری، موزه¬ی آستانه مقدسه قم