ریخت شناسی حکایت عفریت و بازرگان از داستان های هزار ویک شب

دب ﺷﻔﺎﻫﯽ، ﺑﺎ ﺗﻤﺎﻣﯽ ﺟﻠﻮ ه ﻫﺎي رﻧﮕﺎرﻧﮕﺶ، ﻫﻤﺪوش ﺑﺎ آﺛﺎر ارزﺷﻤﻨﺪ ادب رﺳـﻤﯽ و ﻣﮑﺘـﻮب، ﺑﺎزﺗـﺎب ﻓﺮﻫﻨـﮓ و اﻧﺪﯾﺸﮥ ﻣﺮدﻣﺎن ﺟﻬﺎن اﺳﺖ .ﯾﮑﯽ از اﻧﻮاع ادب ﺷﻔﺎﻫﯽ، ﯾﻌﻨﯽ ﻗﺼﻪ ﻫﺎ و اﻓﺴﺎﻧﻪ ﻫـﺎ، ﮔﻨﺠﯿﻨـﻪ اي ﺳـﺘﺮگ از اﻋﺘﻘـﺎدات و ﺑﺎورﻫﺎ و آداب و رﺳﻮم ﮔﺎه ﻓﺮاﻣﻮش ﺷﺪه را در دل ﺧﻮد ﻧﻬﺎن ﮐﺮده اﻧﺪ .اﻓﺴﺎﻧﻪ ﻫﺎ در ﺑﺮدارﻧﺪة ﻻﯾﻪ ﻫﺎي در ﻫﻢ ﺗﻨﯿﺪه اي از اﻧﺪﯾﺸﻪ ﻫﺎ، ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻫﺎ، آرزوﻫﺎ و ﺗﺮس ﻫﺎ و ﺧﺮاﻓﻪ ﻫﺎ، اﺳﻄﻮره ﻫﺎ، ﺑﺎورﻫﺎ و آﯾﯿﻦ ﻫﺎي ﮐﻬﻦ ﻫﺴـﺘﻨﺪ .از اﯾـﻦ رو، ﺑـﺮاي ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺗﻤﺎم ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎ و راز و رﻣﺰﻫﺎﯾﺸﺎن، ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻗﺼﻪ ﺷﻨﺎﺳﯽ، ﺑﺮرﺳﯽ ﻫﺎي اﺳﻄﻮره ﺷﻨﺎﺳﯽ، ﻣﺮدم ﺷﻨﺎﺳـﯽ، روان ﮐﺎوي، ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳﯽ، ادﺑﯽ و ﻫﻨﺮي و ﺗﺎرﯾﺦ ﻣﺬﻫﺐ ﻧﯿﺰ درﺑﺎرة اﯾﻦ آﺛﺎر ﺑﺎﯾﺴﺘﻪ اﺳﺖ .ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻫﻤﯿﺖ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻗﺼﻪ ﻧﮕﺎرﻧﺪه در ﺻﺪد اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﯾﮏ ﺣﮑﺎﯾﺖ از ﺣﮑﺎﯾﺎت ﻫﺰار و ﯾـﮏ ﺷـﺐ ﺑـﺮ اﺳـﺎس ﻧﻈﺮﯾـﮥ رﯾﺨـﺖ ، ﻫﺎ ﺷﻨﺎﺳﯽ ﭘﺮاپ، ﺑﻪ زواﯾﺎي ﭘﻨﻬﺎن و ﻣﻀﺎﻣﯿﻦ آن ﭘﯽ ﺑﺮد .ﻧﺘﯿﺠﻪ ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﮐﯽ از آن اﺳـﺖ ﮐـﻪ اﯾـﻦ ﺣﮑﺎﯾـﺖ ﻫﻤﭽـﻮن ﻧﻈﺮﯾﮥ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدي ﭘﺮاپ ﺑﺎ ﯾﮏ ﺷﺮارت آﻏﺎز ﻣﯽ ﺷﻮد و اﯾﻦ ﻣﺸﮑﻞ ﺑﺎ ﻇﻬﻮر ﯾﺎرﯾﮕﺮاﻧﯽ ﺑﻪ راﺣﺘﯽ ﮔﺸﻮده ﻣﯽ ﺷﻮد و ﺿﺪ ﻗﻬﺮﻣﺎن ﻣﻐﻠﻮب ﻣﯽ ﺷﻮد .ﯾﻌﻨﯽ ﺗﻌﺎدل ﺣﮑﺎﯾﺖ در ﻧﺘﯿﺠﮥ ﺷﺮارﺗﯽ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﯽ رﯾﺰد و دوﺑﺎره داﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﺗﻌﺎدل اوﻟﯿـﮥ ﺧـﻮد ﻣﯽ رﺳﺪ .

پراپ، ریخت شناسی، هزار ویک شب، بازرگان و عفریت.