كاربرد و اهميت استخوان‌شناسي در ماهي¬شناسی

: با وجود گسترش تكنيك‌هاي جديد براي مطالعه ماهي‌ها، هنوز استخوان‌شناسي نقش بسياري در مطالعه ماهي‌ها دارد و همچنان اهميت خود را از دست نداده است. نتيجه جستجوي واژه‌هاي استخوان‌شناسي ماهي‌ها در گوگل¬اسكولار، در دهه‌ها و سال‌هاي اخير نشان از اين واقعيت دارد. تعداد مقالات حاصل از اين جستجو براي كل دوره موجود در اين موتور جستجو حدود 14700 مقاله، براي 2010 به اين سو 3650، براي 2014 به اين طرف حدود 1130 و براي چندماهه 2015 بيش از 230 مقاله مي‌باشد. هنوز گروه‌هاي عمده ماهي‌ها با صفات استخواني تمييز داده مي‌شوند، مثلاً رده شعاع‌بالگان (Actinopterygii) با ويژگي¬هايي مثل داشتن چهار جفت كمان آبششي پوشيده با سرپوش، داشتن پايك‌هاي آبششي، استخوان بين‌سرپوشي و فقدان صفحات گلويي مشخص مي‌شود. زيررده پربالگان (Cladistia) با داشتن يك جفت صفحات گلويي و تعداد زيادي استخوان‌هاي شعاعي باله‌ شكمي و فقدان پايك‌هاي آبششي و فكي متصل به جمجمه متمايز مي‌شود. زيررده ماهيهاي غضروفي-استخواني (Chondrostei) با فقدان بين‌سرپوشي و پيش‌فكي و فكي چسبيده به كامي و برون‌بالي متمايز مي‌شود. زيررده نوبالگان (Neopterygii) با تعداد شعاع¬هاي باله با استخوان¬هاي پايه برابر، پيش‌فكي با زايده صعودي و ایجاد استخوان (Symplectic) به صورت برجستگي از Hyomandibula، مشخص می¬شود. بخش ماهيهاي استخواني (Teleostei) با كمان‌هاي عصبي مهره‌هاي يورال به صورت يورونيورال، پيش‌فكي متحرك و دملامه حاصل از استخواني شدن رابط استرنوهايوييد متمایز می گردد. ابرراسته پراخاربالگان (Paracanthopterygii) با داشتن خار عصبي كامل بر دومين پيش‌مهره (Preural)، داشتن دو عدد فرامهره (Epural)، يك فراخارعصبي (Supraneural) پشت اولين يا دومين خار عصبي و استخوان پس‌گوشي بزرگ مشخص می¬شود. سري سوف‌ماهي‌شکلها Percomorpha با داشتن باله شكمي که مستقيماً يا توسط رابط به ترقوه يا غرابي متصل است و استخوان پايه باله شكمي با زايده پيشين‌زيرين، مشخص می¬شود. همچنین روابط تبارشناسی (فيلوژنتيكي) فوق‌راسته خاربالگان (Acanthopterygii) با استفاده از مطالعه استخوان‌شناسی نمايندگان 17 راسته از گروه پهن‌بالگان (Eurypterygii) بررسی گرديد تا اهمیت استخوان شناسی به عنوان یک روش سنتی و در عین حال به روز برای مطالعه ماهی ها نشان داده شود.

ماهي‌شناسي، سيستماتيك فيلوژني، استخوان شناسي.