مروری بر خاستگاه رنگ نیلی طبیعی و سنتتیک، در فرهنگ، علم و فناوری

رنگ نیلی در طول قرن ها منبع جذابیت بوده است. حتی امروزه نیز ارزیابی تأثیر این ماده بر فرهنگ، علم و همینطور بر فناوری جذاب است. نه تنها به این دلیل که تاریخ آن از دوران باستان تا امروز را در بر می گیرد، بلکه به این دلیل که مطالعه رنگ نیلی طی سالیان متمادی، ارتباطات غیرمنتظره ای را بین بسیاری از جنبه های ظاهراً نامرتبط تاریخ فرهنگی نشان می دهد. منشأ دستیابی به رنگ آبی مورد نظر بر روی مواد نساجی مبهم است، مانند بسیاری از موارد دیگر که به آغاز فرهنگی ما مرتبط است. درست است که طبیعت کلید مشکل را در دست داشت، اما دسترسی به آن کلید ساده نبود. باید به عنوان یک فناوری خاص کشف و توسعه می یافت. طبیعت دو خانواده بزرگ گیاهی را به صورت ویژه معرفی می کند که حاوی ماده ای است که استخراج شده و روی الیاف نساجی اعمال می شود و رنگ آبی با شکوه تولید می کند. اما شاید مهمترین این گیاهان گیاه نیل با نام علمی Indigofera tinctoria باشد که با وجود سبقه تاریخی آن در ایران از جمله گیاهان فراموش شده است. این مقاله به صورت مروری و برگرفته از کتاب نیل در فرهنگ، علم و فناوری نوشته پروفسور ماتیاس سیفلدر است.

رنگ نیلی، گیاه نیل، گیاه وسمه، شیمیایی، تاریخچه