بررسی وضعیت مصرف، الگوي مصرف و روش های پيشگيري از مصرف دخانيات در نوجوانان ایرانی

هدف: مصرف دخانيات يکي از علل عمده مرگ از بيماري هاي مزمن است که از دوران نوجواني آغاز مي شود.. افرادی که در سن پایین مصرف سیگار را آغاز می‌کنند احتمال تبدیل شدن آن‌ها به سیگاری قهار بیشتر است. علاوه بر این شانس کمتری برای ترک دارند چرا که وابستگی آن‌ها به نیکوتین شدیدتر است. لذا این مطالعه با هدف بررسی وضعیت مصرف، الگوي مصرف و روش های پيشگيري از مصرف دخانيات در نوجوانان ایرانی انجام شد. روش کار: این مطالعه مروری با جستجو در سایت های علمی Google scholar، magiran، Sid، PubMed ،iranmedex و سایر منابع معتبر پزشکی تهیه شده است که با کلیدواژه های وضعیت مصرف، الگوي مصرف، مصرف دخانيات، نوجوانان Consumption situation, consumption pattern, drug abuse, teenage طی سال های 1995 تا 2015 انجام شد. نتایج: نتایج بررسی مطالعات انجام شده نشان داد که در گ‍روه‌ س‍ی‍گ‍اری‌ س‍ن‌ اف‍راد بین13 تا ۱7س‍ال‌ و س‍ن‌ ش‍روع‌ ب‍ه‌ س‍ی‍گ‍ار ک‍ش‍ی‍دن‌ بین 14تا ۱۵س‍ال‍گ‍ی‌ ب‍وده‌ اس‍ت‌. شیوع تجربه مصرف سیگار تا 46درصد و قلیان تا 65 درصد بود. تا14درص‍د پ‍س‍ران‌ س‍ی‍گ‍اری‌ از س‍ای‍ر دخ‍ان‍ی‍ات‌ ن‍ی‍ز اس‍ت‍ف‍اده‌ م‍ی‌ک‍ردن‍د. افراد سیگاری‌ بین 75 تا81 درصد اعتقاد داشتند که مصرف سیگار برای سلامتی آن‌ها مضر است و تا 41 سعی در ترک داشتند. در مطالعات بسیاری بعد از مداخله آموزشي ميانگين نمره سازه هاي نظريه رفتار برنامه ريزي شده در گروه آزمون نسبت به گروه کنترل به طور معني دار افزايش يافته بود. همچنين ميزان مصرف دخانيات در گروه آزمون در بعد از آموزش کاهش يافته و اين کاهش از لحاظ آماري معني داري بود. عوامل درون فردي مرتبط با مصرف سيگار شامل خودكارآمدي، باورهاي هنجاري، عزت نفس و آگاهي و از عوامل بين فردي نيز خانواده و دوستان سيگاري به ترتيب مهمترين تعيين كننده هاي مصرف بودند. همچنین یافته ها نشان داد که آموزش مهارت های ابراز وجود و حل مساله درکاهش مصرف سیگار و آموزش این مهارت ها در پیش گیری از ابتلا به مصرف سیگار تاثیر دارد. نتیجه گیری: با توجه به تاثیر خانواده و دوستان سيگاري در مصرف سیگار و مواد مخدر نوجوانان، فرهنگ سازی وزارت بهداشت به کمک تلویزیون و سایر رسانه های گروهی می تواند تاثیر گذار در خود باوری ارزش های فردی و کمک به فرد جهت دوری از مصرف داشته باشد. آموزش بهداشت بویژه به نوجوانان و جوانان نسبت به مضرات مصرف سیگار و سایر مواد مخدر یکی از راههای مناسب در پیشگیری از استعمال آنها می باشد.

وضعیت مصرف، الگوي مصرف، مصرف دخانيات، نوجوانان