ویژگی سفال های فرهنگ خوجالی - گَدَه بَی و حوزه انتشار آن

فرهنگ خوجالی – گده بی ( )Xocali – Gǝdǝbǝyدر باستانشناسی قفقاز که عصر مفرغ متاخر و آهن قدیم را شامل می شود، نام فرهنگی خود را از منطقه ای به نام «خوجالی - گَدَه بَی» واقع در شمال غربی جمهوری آذربایجان گرفته است. سر آغاز این فرهنگ از منطقه ای به نام خوجالی در آذربایجان بوده و در قسمت هایی از مناطق لچاشن / اوردَکلی ارمنستان و سایر حوزه های قفقاز و همچنین از شمال غرب ایران، علی الخصوص از سواحل جنوبی رود ارس بدست آمده است. در این رابطه سوالاتی مطرح می شود اینکه، سفال های این فرهنگ دارای چه ویژگی هایی هست؟ این فرهنگ دارای سفال های خاکستری، سیاه و قرمز منقوش با موتیف های هندسی، گیاهی، حیوانی، بحری – آبی و حتی اجرام سماوی هستند و نوع سفال های کنده کاری شده با مواد سفید رنگ پر شده اند، مشخص می گردد. پراکنش سفالی این فرهنگ چه مناطقی را شامل می شود؟ بر اساس تغییرات سیاسی و اجتماعی در اواخر هزاره دوم ق.م، این فرهنگ در محوطه های استقراری و غیر استقراری (قبرستانها)، علاوه بر آذربایجان از محوطه های ارمنستان و شرق آناتولی و شمال غرب ایران نیز بدست آمده است. در نهایت به عنوان نتیجه گیری می توان گفت، سفال های این فرهنگ دارای دو گروه، سفال های خاکستری رنگ چرخساز و ظروف منقوش دست ساز و دارای تزئینات هندسی، جانورسان، اجرام سماوی، نباتی، آبی و تزئینات افزوده قارچی شکل به عنوان دسته، خط هلالی شکل بصورت برجسته در داخل ظروف هستند. این سفال ها بیشتر از گورستان های حوزه جغرافیایی قفقاز جنوبی و سواحل خطی ارس به دست آمده و مطالعه شده است. تزئینات به کار رفته در ظروف به طور عمده قسمت فوقانی ظروف را دربرگرفته و نقوش ایجاد شده با روش های کنده، داغدار و برجسته تزئین یافته اند

فرهنگ خوجالی – گَدَه بَی، نقوش، حوزه انتشار، عصر مفرغ متاخر و آهن قدیم