موضوع اصلي اين مقاله، چنان که از عنوان آن بر مي¬آيد، بررسي طرز برخورد عرفاي نخستين با مفهوم بنيادين عقل است. بدين منظور چهل اثر عرفاني را که يا توسط صوفيه پنج قرن نخست اسلامي نوشته شده بودند و يا مشتمل بر گفتارهاي آن¬ها بودند، بررسي کرديم. مجموعة يافته¬ها را در ده موضوع اصلي جاي داديم: عقل و معرفت¬الله، عقل و ايمان، عقل و قرآن، عقل و شرع، عقل و اخلاق، عقل و دنيا و آخرت، عقل و مقامات عرفاني، عقل و حالات عرفاني، عقل و عشق و عقل و روح. سپس به بررسي آراء آن¬ها در ذيل هر موضوع پرداختيم. اين مقاله نشان مي¬دهد که عرفاي نخستين، مقولات مختلف معرفتي، دنيوي، اخروي و عرفاني را در ارتباط با عقل مطرح کرده¬اند و سعي کرده¬اند نسبت عقل را با هر کدام از اين¬ها تبيين کنند. درست است که در بسياري موارد، کارکرد عقل را محدود کرده¬اند اما همين که همه چيز را در نسبت با عقل سنجيده¬اند، نشان از اهميت عقل در نظر آنان دارد. در واقع، آن¬ها حتي براي تبيين محدوديت¬هاي عقل در حوزه هاي معرفتي، از خود عقل مدد جسته¬اند. هر چند بررسي ما فقط معطوف به موضوعاتي است که به نحوي با عقل در ارتباط هستند اما حتي از خلال همين مقاله مي¬توان تنوع و گستردگي حوزه¬هاي شناختي را که آن¬ها وارد شده اند، دريافت.
کلید واژگان :عقل، آثار صوفيه، حالات و مقامات عرفاني، روح، عشق، ايمان، شرع، قرآن، معرفت، اخلاق
ارزش ریالی : 600000 ریال
با پرداخت الکترونیک