نقش شبکه های اجتماعی مجازی در قابلیت های پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی

استقبال گسترده¬ دانشجویان از شبکه¬های اجتماعی مجازی، فرصت بی‌نظیری را برای پیگیری تأثیرات کاربست این رسانه بر قابلیت¬های تحصیلی آنان فراهم آورده است. از این¬رو تحقیق حاضر با هدف بررسی نقش شبکه¬های اجتماعی مجازی بر قابلیت¬های پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی انجام گرفت. مواد و روش‌ها: روش پژوهش از نظر راهبرد اصلی، کمی، از نظر راه‌کار اجرایی، میدانی و از نظر تکنیک تحلیلی، توصیفی- پس رویدادی بود. جامعه آماری را دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه‌های تهران، علامه طباطبایی، شهید بهشتی و محقق اردبیلی در سال تحصیلی 1393-1392، با حجم تقریبی 20000 نفر تشکیل می‌داد. روش نمونه‌گیری از نوع تصادفی ساده بود. حجم نمونه با توجه به مدل کرجسی- مورگان و با در نظر گرفتن خطای 05/0 =α، نزدیک به 377 نفر در نظر گرفته شد. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه‌ شبکه‌های اجتماعی مجازی (با پایایی 66/0 =α)، پرسشنامه قابلیت‌های پژوهشی در قالب هشت مؤلفه (با پایایی 97/0 = α) استفاده شد. روایی ابزار با نظر اساتید راهنما تأیید گردید و داده¬ها با استفاده از نرم ¬افزار آماری Spss vs. 20 و آزمون آنالیز واریانس چند متغیره تجزیه و تحلیل شد. نتایج: تأثیر جداگانه کاربست شبکه¬های مجازی بر قابلیت پژوهشی و مؤلفه¬های توانایی انتخاب موضوع و تبیین مسئله، جستجوی تحت وب، تبحر در نگارش علمی، اجرای پژوهش و گردآوری داده¬ها، توانایی طبقه¬بندی و تحلیل، توانایی تدوین و تفسیر نتایج و گزارش آن معنی¬دار است و بر توانایی فیش‌برداری و اخلاق پژوهشی معنی¬دار نیست. هم¬چنین تأثیر جنسیت بر مؤلفه انتخاب موضوع و تبیین مسئله و تبحر در نگارش علمی معنی¬دار و بر سایر مؤلفه¬ها معنی¬دار نیست. در نهایت تأثیر تعامل بین کاربست شبکه¬های مجازی و جنسیت بر هیچ یک از قابلیت¬های پژوهشی معنی¬دار نیست. نتیجه‌گیری: شبکه‌های اجتماعی با اتکا به ظرفیت فرامتنی خود در ارتباط¬هایی که شکل داده¬اند باعث تفاوت¬هایی در سطح قابلیت¬های پژوهشی دانشجویان کاربر شبکه¬های مجازی در مقایسه با سایرین شده¬اند. بنابراین آموزش و فرهنگ¬سازی و نظارت کارشناسانه و مستمر بر فضای این شبکه¬ها و برنامه‌ریزی برای آینده می‌تواند پیشنهادی اساسی برای سیاست¬گذاران و دست‌اندرکاران حوزه مجازی باشد.

اینترنت، شبکه¬های اجتماعی، پژوهش، دانشجویان.