تحليلی بر توزیع فضايي- مکانی كاربري فضاي سبز در منطقه سه شهري زاهدان

امروزه تحولات فناوري تکنولوژيک و صنعتی شدن شهرها،تغييرات مهم و اساسی در اکولوژی محيط زيست برجای گذاشته است. در واقع آلودگی¬های ناشی از سوخت مراکز صنعتی و پسماندهاي آن و استفاده¬های بی رويه از مواد معدنی و شيميايی در صنعت و کشاورزی ،باعث تخريب شديد محيط زيست شهری و روستایی گرديده و اثرات ناگواری نيز برزندگی جوامع و انسانها پديد آورده است . به منظور تعديل اثرات مخرب اين آسيبهاي زيست محيطي، مهمترين و در عين حال ساده ترين راه توسعه فضای سبز می باشد.گسترش و توسعه فضای سبز در کشورهای مختلف همبستگی زيادی با محيط طبيعي و پيشرفتهای هرکشور دارد.اصولاًوجود فضای سبز مناسب در شهرها افزون بر سلامت جسمانی ،موجب آرامش روان ،بازده کاری بيشترو کيفيت زندگی برتر می گردد.در شهر زاهدان و منطقه 3 شهری آن که در اين مقاله مورد بررسی قرارگرفته است،کمبود شديد فضای سبزشهری محسوس می باشد.بطوريکه براساس يافته های اين تحقيق ، با توجه به جمعيت 169443 نفری منطقه 3 شهر زاهدان در سال 1384 با بعد خانوار 5 نفر ،در مجموع سرانه فضای سبز 7/2 متر مربع می باشد؛که با استاندارد فضای سبز شهری که حدود 15متر سرانه را مطلوب قلمداد می نمايد به شدت فاصله دارد، در عین حال توزيع فضايی آن نيز بسيار نامتعادل و نامتناسب می باشد. چنانکه در مجموع اين فضاهای سبز تنها در 6 پارک،11 ميدان و 13 بلوار موجود در اين منطقه قرار گرفته و ساير فضاهای شهری منطقه 3 بخصوص در جنوب و غرب آن فاقد هر گونه سبزینه ای می باشند.فضاهاي سبزی که در طرح تفصيلي شهر براي اين منطقه پیش بینی شده نيز باگذشت حدود 15 سال ازاجراي طرح تفصيلي شهرزاهدان، عملاً متحقق نشده است. اين در حالی است که جانمايي فضاي سبز پيشنهادي در طرح تفصيلي نيز به لحاظ توزيع فضايي – مکاني متناسب نبوده است.رهيافتهاي حاصل از اين پژوهش بيانگر آن است که علاوه بر کمبودها و نیازهای موجود، با توجه به اینکه در ده سال آتی منطقه 3 زاهدان بنا به پيش¬بيني به حدود 223664 نفر جمعيت خواهد رسيد، با توجه به شرایط محیطی منطقه و با حداقل 8 متر مربع سرانه شهري در آن افق نياز به 1789312متر مربع فضاي سبز در اين منطقه خواهد بود،به عبارت ديگر در سال 1394(نسبت به وضع موجود که کل فضای سبز منطقه حدود 461495 مترمربع می¬باشد) عملاً به حدود 1327816مترمربع فضاي سبز جديد نیز در اين منطقه نیاز خواهد بود تا بتوان حداقل سرانه استاندارد فضای سبز شهری را تأمین نمود.

فضاي سبزشهري،توزيع فضايی، پارک محله اي ، پارك ناحيه اي ،پارك منطقه ای.