چکیده :

هدف از پژوهش پیش­رو آن است که یکی از پربسامدترین پسوندهای اشتقاقی زبان فارسی یعنی «-ی» را مورد واکاوی قرار دهد و سویه­های گوناگون ساختاری و معنایی/کارکردی آن را بررسی نماید. رویکرد این پژوهش رویکردی ساخت­بنیاد و در چهارچوب نظری ساختواژۀ ساختی است که می­کوشد به روش توصیفی- تحلیلی الگوهای واژه­سازی را بر پایۀ مفهوم «ساخت» و «طرحواره­های ساختی» تبیین نماید و روابط پایگانی و شبکه­ای میان طرحواره­ها و زیرطرحواره­ها را به­ گونه­ای سامان­مند نشان دهد. داده­های مورد بررسی در این پژوهش برگرفته از پیکرۀ ساختواژۀ خود نگارندگان است که بیش از 8000 واژۀ مشتق و مرکب فارسی را دربرمی­گیرد. در کنار آن از کتاب فرهنگ­ بزرگ سخن (انوری، 1381) نیز استفاده شده است. یافته­های پژوهش گویای آن است که پسوند «-ی» دارای 38 معنا/کارکرد گوناگون است که نشان­ می‌دهد این پسوند قابلیت چندمعنایی بسیار بالایی دارد و همواره پذیرای معنا/کارکردهای تازه‌ای نیز هست. چندمعنایی که در اینجا با آن روبرو هستیم نه در سطح واژه­های عینی بلکه در سطح طرحواره­های انتزاعی قابل تبیین است و از این رو آن را چندمعنایی ساختی می­نامند. به سخن دیگر، نظریۀ ساختواژۀ ساختی ما را به برداشت و مفهوم تازه­ای از چندمعنایی می‌رساند که همانا چندمعنایی پایگانی (سلسله­مراتبی) و چندمرحله­ای در سطح ساخت­های انتزاعی زبان است.

کلید واژگان :

پسوند «ی»؛ وندافزایی؛ ساختواژۀ ساختی؛ چندمعنایی ساختی؛ رویکرد ساخت­ بنیاد



ارزش ریالی : 1200000 ریال
دریافت مقاله
با پرداخت الکترونیک