پاسخ دو گونه يونجه يكساله به تنش خشكي و محلول پاشي ريزمغذي‎هاي آهن و روي

به منظور بررسی اثر تنش خشکی و محلول پاشی آهن و روی بر دو گونه یونجه یک ساله(M. Polymorpha cv cerena) و(M. Scutellata cv comertial)، آزمایشی مزرعه¬ای به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک¬های کامل تصادفی در سه تکرار در مرکز تحقیقات البرز کرج اجرا گردید. تیمار¬های محلول¬پاشی شامل:آب مقطر (تیمار شاهد)، آهن از منبع کلات آهن، روی از منبع کلات روی و آهن+ روی و تیمارهای تنش خشکی شامل : اولین سطح تنش: آبیاری کامل (شاهد W1)، دومین سطح تنش: قطع آبیاری در مرحله 50 درصد گلدهی (W2)، سومین سطح تنش: قطع آبیاری از رسیدگی اولین غلاف از پایین (W3) و چهارمین سطح تنش: قطع آبیاری 10 تا 15 روز قبل از گل¬دهی (W4) در نظر گرفته شدند. تیمارهای اسمزی 3-، 6- و 9- بارپلی¬اتیلن¬گلیکول (PEG-6000) و آب مقطر(تیمارشاهد) به منظور برآورد مقاومت گیاهچه¬ها در برابر تنش خشکی مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج نشان داد که مقدار آهن بذر در تیمار محلول¬پاشی آهن و آهن + روی بترتیب 68 و 13 درصد نسبت به تیمار شاهد افزایش یافت. مقدار آهن در تیمار محلول¬پاشی روی 15 درصد کمتر از تیمار شاهد بود. مقدار آهن بذر گونه اسکوتلاتا 181 پی پی ام کمتر از گونه پلی¬مورفا و مقدار روی بذر 10 درصد بیشتر از گونه پلی¬مورفا بود. همبستگی منفی و معنی¬داری بین روی و آهن در بذر(r=-/62**) حاصل گردید. برهمکنش گونه و محلول¬پاشی در سطوح مختلف تنش خشکی نشان داد که مقدارآهن بذر در گونه اسکوتلاتا در دومین، سومین، و چهارمین سطح تنش بترتیب 8، 6 و 33 درصد نسبت به آبیاری کامل افزایش یافت. با وجود این مقدار آهن در تیمار محلول¬پاشی آهن + روی در اولین، دومین، سومین و چهارمین سطح تنش بترتیب 561، 56، 12 و 1 پی پی ام کمتر از محلول¬پاشی آهن بود. مقدار آهن بذر گونه پلی¬مورفا در تیمارهای محلول¬پاشی آهن و آهن + روی بترتیب حدود 163-29 و 271-79 درصد نسبت به تیمار شاهد افزایش یافت. درصد دانه سختی در دومین، سومین و چهارمین سطح تنش خشکی در مزرعه، بترتیب در تیمارهای محلول¬پاشی روی، آهن + روی و آهن + روی 28، 30 و 22 درصد برآورد گردید. میزان رشد گیاهچه با افزایش پتانسیل اسمزی از 3- به 9- بار در تیمار محلول¬پاشی آهن + روی نسبت به تیمار شاهد 5/0 تا 15 برابر در تمام سطوح تنش افزایش یافت. با افزایش پتانسیل اسمزی از 3- به 6- بار تیمار محلول¬پاشی آهن + روی، وزن خشک ریشه چه در گونه اسکوتلاتا را نسبت به تیمار شاهد 48-10 درصد افزایش داد. وزن خشک ساقه¬چه با افزایش پتانسیل اسمزی از 3- به 9- بار در تیمار محلول¬پاشی آهن + روی نسبت به آبیاری کامل 20 تا 60 درصد افزایش یافت. میزان بنیه گیاهچه در تیمارهای محلول¬پاشی آهن + روی نسبت به تیمار شاهد و سایر تیمارهای محلول¬پاشی 5/1 تا 3 برابر بود. اما همواره پتانسیل¬های اسمزی بالا در کاهش وزن خشک ساقه¬چه موثر بودند.

یونجه یکساله، ریزمغذی ها، بنیه بذر، دانه سختی، میزان رشد گیاهچه.