تحلیلی بر تغییرات کاربری اراضی و شبیه سازی گسترش شهری شهرهای میانه اندام (مطالعه موردی: شهر خوی)

شهرنشینی یکی از علل تغییرات کاربری زمین است؛ این پدیده در صورتیکه کنترل¬شده، هماهنگ و برنامه¬ریزی شده باشد یک هدیه به جامعه بشری است؛ ¬در غیر این¬صورت می¬تواند مشکلات زیست¬محیطی، اجتماعی و اقتصادی زیادی را به بارآورد. امروزه، این موضوع که تغییرات پوشش زمین و تغییرات کاربری اراضی(LULC) عامل اصلی تغییرات جهانی است، به طور روزافزون به رسمیت شناخته شده است. در دو دهه گذشته بزرگی و اثرات فضایی فعالیت¬های انسان بر روی سطح زمین بی¬سابقه بوده و تغییرات پوشش زمین(ویژگیهای بیوفیزیکی سطح زمین) و کاربری زمین(تغییرات انجام شده توسط فعالیت¬های انسانی در سطح زمین) به عنوان نتایج عوامل بیوفیزیکی و اقتصادی – اجتماعی تشدید یافته است و در ارتباط نزدیکی با موضوع پایداری توسعه اجتماعی –اقتصادی است، بطوریکه بخش¬های اساسی سرمایه طبیعی ما از قبیل گیاهان، منابع آب و تنوع زیستی را تحت تاثیر قرار داده¬اند. پژوهش حاضر در جهت آشکارسازی تغییرات کاربری اراضی شهر خوی طی سالهای 1368-1390 و پیش¬بینی تغییرات کاربری اراضی تا سال 1400 انجام گرفته است. بدین منظور ابتدا تصاویر ماهواره¬ای LandSat TM5 مربوط به سال¬های 1368،1379،1390 شهر خوی تهیه شد. سپس با استفاده از نرم افزارهای Erdas,Idrisi,Arc Gis فرآیند مربوط به آشکارسازی تغییرات کاربری و همچنین شبیه¬سازی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از مدل زنجیره مارکوف و سلول¬های خودکار زنجیره مارکوف انجام گرفت. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهدکه سطح اراضی ساخته شده شهری از 995.13 هکتار در سال 1368 به 2557.62 هکتار در سال 1390 رسیده است. سطح باغات و اراضی کشاورزی نیز با روند نزولی به ترتیب از 717.03 و 623.25 هکتار در سال 1368 به 165.06 و 288.54 هکتار در سال 1390 کاهش پیدا کرده است. همچنین نتایج حاصل از شبیه¬سازی تغییرات کاربری اراضی با استفاده زنجیره مارکوف و سلول¬های خودکار زنجیره مارکوف نشان می¬دهد که سطح اراضی ساخته شده شهری در افق سال 1400 به 2872.620 هکتار یعنی 70.47 درصد محدوده طرح جامع خواهد رسید و سطح باغات و اراضی کشاورزی به ترتیب به 44.91 هکتار(1.10 درصد) و 140.76 هکتار(3.45 درصد) کاهش خواهد یافت.

تغییرات کاربری اراضی، شهر خوی، شبیه¬سازی، مدل سلول¬های خودکار زنجیره مارکوف