تأثیر فضاییِ ساخت اجتماعی- اقتصادی نواحی روستایی بر افت منابع آب زیرزمینی؛ مطالعه موردی: سکونتگاه‌های روستایی شهرستان لردگان

آب به عنوان اساسی‌ترین عنصر حیات، بیش ‌‌از‌‌ پیش به ‌عنوان شاخص توسعه مطرح می‌شود، چرا که پیوند ناگسستنی با پایداری جوامع انسانی به ‌ویژه کارکرد اجتماعی- اقتصادی سکونتگاه‌های روستایی دارد. هدف اصلی این پژوهش، تبیین و ریشه‌یابی علل افت منابع آب زیرزمینی در ارتباط‌ با ساخت اجتماعی- اقتصادی نواحی روستایی شهرستان لردگان است. مسئله اصلی این است که همزمان با رشد جمعیت و افزایش تقاضا (برای رفع نیازهای جوامع روستایی)، بهره‌برداری بی‌رویه و فشار بر منابع آب زیرزمینی، سیر صعودی یافته است. داده‌های پژوهش، به دو روش مطالعات اسنادی و مطالعات میدانی گردآوری شد، سپس آمار بلندمدتِ 40 چاه مشاهده‌ای (1364-1394) در تلفیق با مشاهدات کمی و مصاحبه با خبرگان موضوع، به شیوه توصیفی- تحلیلی و به یاری روش‌های آمار استنباطی و نرم‌افزار GIS تجزیه ‌و تحلیل شد. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد اجرای برنامه اصلاحات ‌ارضی، افزایش شمار بهره‌برداران زراعی، حفر چاه‌های عمیق، توسعه سطح زیرکشت آبی و تغییر شیوه تولید؛ با بهره‌برداری بی‌رویه و افت سطح آب زیرزمینی در قلمرو پژوهش، رابطه دارد. نتیجه تحقیق مبین این حقیقت است که همگام با رشد سه برابری جمعیت در فضای زیستی دشت‌ها و خرد‌شدن قطعات زراعی و نیز حفر بی‌اندازه چاه‌‌های عمیق؛ تراز آب‌های زیرزمینی آبخوان‌‌ها تا مرز 22- متر افت نموده است.

ساخت اجتماعی- اقتصادی، بهره‌برداری، آب‌ زیرزمینی، نواحی روستایی، لردگان.