چکیده :

نمونه‌گيري يکي از عناصر روش‌شناسي پرکاربرد در پژوهش‌هاي کمّي برنامه‌ريزي شهري در دهه‌هاي اخير بوده است که به دليل نقش بسزاي آن در کیفیت و اعتبار پژوهش، تحليل و ارزيابي فرايند طراحي، اجرا و گزارش آن بر اساس اصول و قواعد نظرية نمونه‌گيري ضروري و حائز اهميت به نظر مي‌رسد. در اين راستا، پژوهش حاضر با انتخاب مقالات پیمایشی مبتني بر نمونه‌گيري کمّي منتشر شده در شماره‌های 36 و 37 نشرية پژوهش و برنامه‌ريزي شهري در سال 1398 به عنوان نمونة موردي، به روش کيفي و تحليل محتوا به ارزيابي گزارش روش نمونه‌گيري آن‌ها پرداخته است. يافته‌هاي پژوهش حاکي از آن است که از مجموع مقالات مورد بررسي، نحوه توضيح و گزارش معيارهاي «ذکر تعداد نمونه» با گزارش 100 درصدی (80 درصد گزارش دقيق و کامل و 20 درصد گزارش ناقص و مبهم)»، «تعریف جامعة آماری» با 90 درصد گزارش (40 درصد گزارش دقیق و کامل و و 50 درصد گزارش ناقص)، «روش محاسبة حجم نمونه» با 80 درصد گزارش (50 درصد گزارش دقیق و کامل و 30 درصد گزارش ناقص در وضعیت خوب و یا نسبتاً قابل قبولی بوده است؛ ولی معیارهای«چارچوب نمونه‌گيري (با 100 درصد عدم گزارش)»، «روش نمونه‌گيري (40 درصد عدم گزارش و 60 درصد گزارش ناقص، مبهم و يا اشتباه)»، «تعيين شيوة دسترسي به اعضاي نمونه (80 درصد عدم گزارش)» در وضعيت بدتری قرار داشته‌اند. درنهايت، به طور کلي نحوة گزارش روش و فرايند نمونه‌گيري در 50 درصد آن‌ها «ناقص و مبهم»، 10 درصد «ناقص و اشتباه» و 40 درصد «ناقص، مبهم و اشتباه» بوده است و هيچ‌کدام از آن‌ها داراي گزارش کامل و درستي از روش‌شناسي نمونه‌گيري - در همة معيارها به‌صورت يکجا - نبوده‌اند. بنابراين نبود الگوي علمي مشخص و منظم در زمينة گزارش روش‌ نمونه‌گيري بر اساس اصول و قواعد نظرية نمونه‌گيري در پژوهش‌هاي مورد بررسی و وجود کوتاهي و قصور در زمينة برخی معیارها در برخی مقالات، کيفيت علمي آن‌ها را از لحاظ هنجارها و کارکردهاي تکرارپذيري، اعتبارپذيري، پايايي و تعميم‌پذيري روش پژوهش علمي تحت تأثير قرار مي‌دهد. اين امر، توجه جدي اعضاي جامعة علمي حوزة برنامه‌ريزي شهري را به مسألة روش‌شناسي نمونه‌گيري در فرايند آموزش، پژوهش، ارزيابي و انتشار تحقيقات علمي طلب مي‌کند.

کلید واژگان :

نمونه‌گيري، پژوهش کمي، اعتبار، تعميم‌پذيري، فصلنامة پژوهش‌ و برنامه‌ريزي شهري.



ارزش ریالی : 350000 ریال
دریافت مقاله
با پرداخت الکترونیک