بررسی اثربخشی یارانه ها در بهبود توزیع درآمد در برنامه های توسعه ایران

یارانه ها یکی از ابزارهای حمایتی دولت در راستای حمایت از مصرف کنندگان و بخشهای خاص تولیدی است که یکی از مهمترین اهداف آن ارتقای عدالت اجتماعی، کاهش فقر و توزیع مجدد ثروتت به نفع طبقات فقیر می باشد. ضریب جینی یکی از شاخصهای تعیین کننده نحوه توزیع درآمد میان گروههای مختلف جامعه می باشد. از این رو، به منظور بررسی اثربخشی یارانه ها در برنامه های توسعه میزان تغییرات ضریب جینی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از مطالعه نشان داد که در برنامه اول توسعه به رغم روند فزاینده یارانه ها (اعم از اسمی و حقیقی) تنها در سالهای 1369ـ1368 و 1371ـ1370 بهبود نسبی توزیع درآمد میان گروههای مختلف جامعه حاصل شده است. در برنامه دوم توسعه همواره رابطه ای منفی میان یارانه های اسمی و ضریب جینی وجود داشته است که می تواند به معنای بهبود نسبی اثربخشی یارانه ها در این برنامه باشد. در برنامه سوم به رغم روند فزاینده یارانه های اسمی و حقیقی تنها در سالهای 1380ـ1379 و 1383ـ1382 ضریب جینی کاهش داشته است. در مجموع، بررسی روند تغییرات ضریب جینی در سالهای برنامه های توسعه نشان از اثربخشی پایین یارانه ها دارد که این امر ضرورت های توام با بازنگری در شیوه پرداخت یارانه ها را آشکار می سازد. این مهم تا حدودی با اجرای قانون هدفمند کردن یارانه ها محقق شده است.

یارانه، توزیع درآمد، برنامه های توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور