مطالعه جامعه‌شناختی رابطه بین مناسک مذهبی و پیشگیری از انحرافات اجتماعی (موردمطالعه: دانشجویان دانشگاه پیام نور شهرستان مشگین شهر)

هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی رابطه بین مناسک مذهبی عاشورا با پیشگیری از اعتیاد به‌عنوان یکی از انحرافات اجتماعی است و سؤالی که قصد جواب به آن را دارد این است که آیا مناسک مذهبی عاشورا در ابعاد گوناگون دین‌داری در پیشگیری از انحرافات اجتماعی (اعتیاد) تأثیرگذار است؟ این پژوهش با روش کمی (پیمایش) و با ابزار پرسشنامه صورت گرفته و سطح روایی متغیرها نیز با استفاده از آلفای کرونباخ بالای 81% تأیید شده است. جامعه آماری تحقیق از بین دانشجویان با استفاده از فرمول کوکران 175 نفر مشخص گردیده است. دین و مناسک مذهبی کارکرد اجتماعی بسیار قوی دارد و از طریق تقویت همبستگی گروهی، انسجام اجتماعی، غلیان نمودن احساسات جمعی، تقویت حمایت عاطفی و جمع‌گرایی در کاهش آسیب‌های اجتماعی و گرایش افراد به بزهکاری تأثیرگذار است. این مسئله موردتوجه جامعه‌شناسی چون وبر، دورکیم، کنت، واخ، برگر، همیلتون و گیدنز است. یافته‌های استنباطی پژوهش نشان می‌دهد که متغیر بعد مناسکی (415/0)، بعد اعتقادی دین‌داری (315/0)، بعد پیامدی دین‌داری (327/0)، همبستگی گروهی (356/0)، کنترل درونی (233/0)، میزان مشارکت در مراسم عاشورا (430/0) با پیشگیری از انحرافات اجتماعی (اعتیاد) رابطه معنی‌دار و متغیر بعد عاطفی دین‌داری رابطه معنی‌داری نداشته است. درنهایت مجموع متغیرهای مستقل معنادار در رگرسیون چندگانه نشان می‌دهد که ضریب همبستگی برابر با 561/0 و ضریب تعیین تعدیل‌شده نیز برابر با 393/0 است. این مقدار نشان می‌دهد که متغیرهای مستقل معنی‌دار در مدل رگرسیونی 393/0 درصد تغییرات وابسته را تبیین می‌کند و 69/0 درصد تغییرات متغیر وابسته توسط عوامل دیگر قابل تبیین است.

اعتیاد، دین‌داری، انحرافات اجتماعی، عاشورا