نقش ترانزيت كالاهاي كشورهاي آسياي ميانه در مديريت تحول و توسعه استان مازندران

طي سالهاي دهه آخر قرن بيستم ، با فروپاشي نظام كمونيستي شرق و در رأس آنها شوروي سابق ، كشورهاي مستقل چندي در منطقه آسياي ميانه پا به عرصه وجود گذاشتند.كارشناسان معتقدندكه اهميت زياد و موقعيت حساس كشورهاي آسياي ميانه و منطقه قفقاز ، به لحاظ داشتن منابع معدني و انرژي فراوان باعث شده است كه در سالهاي اخير آنها نيز همانند خاورميانه ، مورد توجهات بين المللي قرار گيرند زيرا اين كشورها ميتوانند بعنوان يك بازار جديد مصرف ، پايگاهي جهت صادرات مواد اوليه و محلي مناسب جهت جذب سرمايه گذاري خارجي باشند. در اين ميان ، موقعيت استراتژيك و جغرافيايي خاص ايران(بعلت استفاده از بنادر موجود در سواحل جنوبي درياي خزر مانند امير‏آباد ، نوشهر و انزلي ، و بنادر موجود در سواحل شمالي خليج فارس و درياي عمان مانند چا‏بهار ، بندرعباس ، بوشهر ، بندرامام و خرمشهر ، و نيز راههاي زميني بين اين دو گروه مرزهاي ترانزيتي كشور) و قرار گرفتن آن در ميان مسيرهاي تجاري بين المللي بين شرق و غرب و شمال و جنوب ، و نيز محصور بودن كشورهاي مذكور در خشكي و عدم دسترسي آنها به آبهاي آزاد جهان ، بازار مساعد بالقوه اي را بـراي ارائه خدمات حمل و نقل(ترانزيت) در عرصه تجارت بين المللي بوجود آورده است كه لازم است از اين فرصت طلائي كرد قبل از اينكه از دست برود و رقباي ايران وارد عمل شوند. كارشناسان معتقدند كه با در نظر داشتن حجم مبادلات ترانزيتي 122 ميليارد دلاري بين دو قاره آسيا و اروپا ، و بخصوص ترانزيت كالاهاي كشورهاي آسياي ميانه ، پيش بيني ميشود كه ايران بتواند با داشتن ظرفيت جابجايي حدود بيست ميليون تن كالاهاي ترانزيتي در سال(كه بنادر و راههاي زميني استان مازندران بخشي از اين زنجيره و سيستم ترانزيتي هستند) ، چهار تا پنج درصد ، يعني حـدود پنج تا شش ميليارد دلار آنرا جذب كند. اما دسترسي بالفعل¬ ايـران به حدود يك پنجـم اين مقدار باعث شده است كه اين سؤا ل مطرح شود: چرا تاكنون نتوانسته ايم از اين فرصـت طلايي استفاده كنيم؟ در مقاله حاضر ، پس از بيان تفصيلي مسـأله و پيشينه موضوع ترانزيت ، و باستناد مرور ادبيات موضوعي مربوط به آن ، عوامل مؤثر بر رونق مسير ترانزيتي زميني ايران براي كالاهاي كشورهاي آسياي ميانه شناسايي و در قالب مدل مديريت ترانزيت در ايران معرفي شده ‏اند.

آسياي ميانه- مديريت ترانـزيت- مسير ترانزيتي زميني ايران