مروری بر مبانی نظری، ویژگی ها و روش های پژوهش کیفی

در سال های اخیر پژوهش کیفی جای خود را در بسیاری از رشته های علوم اجتماعی ، روان شناسی، پرستاری و رشته هایی از این دست پیدا کرده است وشاهد استفاده فزاینده از مطالعات کیفی در تحقیقات علوم اجتماعی هستیم. رویکردهای پژوهشی گوناگونی نیز زیر عنوان تحقیق کیفی جای گرفته اند که پیش فرض های نظری، درک آن ها از پدیده ها، و کانون توجه روش شناختی این رویکرد ها با یکدیگر تفاوت دارند. به همین دلیل که در تحلیل داده های کیفی از فنون مختلف مبتنی بر دیدگاه های نظری مختلف استفاده می شود. با این حال، ویژگی های کلی پژوهش های کیفی عبارتند از: تاکید بر اکتشاف و توصیف در حین عمل و نظریه پردازی داده محور، انتخاب نمونه بر اساس اهداف پژوهش و عدم استفاده از نمونه گیری تصادفی، تاکید بر مطالعه ی پدیده ها در متن و بافت طبیعی آن ها، تحلیل داده ها به روش استقرایی و در حین انجام پژوهش، تحلیل و بررسی عمیق وهمه جانبه ی یک مورد، در نظر گرفتن پژوهشگر به عنوان یکی از ابزار های پژوهش، تاکید بر معناهای شخصی افراد مورد پژوهش و... . در این مقاله سعی شده است ضمن تعریف پژوهش کیفی، معیارهای ارزیابی، مبانی نظری رویکردهای پژوهش کیفی وسپس به شکل مختصر واجمالی روش های مختلف پژوهش کیفی معرفی شود.

پژوهش کیفی، معیارهای ارزیابی، قوم نگاری، تحلیل گفتمان، تحلیل مکالمه، تحلیل روایت.