بررسی خواص دارویی و آناتومی برگ، دمبرگ و ساقه گیاه رازک Humulus lupulus L.

گیاه رازک با نام علمی Humulus lupulus L. از تیره Cannabaceae گیاهی چندساله، دو پایه، بالا رونده و بومی مناطق شمالی ایران از جمله ارسباران، آستارا، تالش، رشت، لاهیجان، گرگان، بندرگز و زرین گل می باشد و در بیشتر نقاط جهان برای مصارف دارویی و صنعتی کشت می شود. مواد موثره ی موجود در گل های ماده، ترکیبات رزینی و اسانس می باشند که در این میان ترکیبات رزینی دارای اهمیت فوق العاده ای هستند. ترکیبات رزینی موجود در گل های ماده ی رازک به دو دسته الفا اسید های تلخ و بتا اسید های تلخ تقسیم بندی می شوند مخروط های ماده رازک دارای 3% تا 5% تانن تری متیل امین، مواد پکتینی، املاح پتاسیم و لوپولن است. از گل ها ی رازک در صنایع غذایی، کنسرو سازی و نوشابه سازی به عنوان طعم دهنده استفاده می شود. مواد موثره گل های رازک در صنایع بهداشتی و آرایشی کاربرد داشته و در تهیه شامپو، کرم و محلول های آرایشی جهت حفاظت پوست و مو استفاده می شود. عمده ترین خواص درمانی این گیاه عبارتند از: آرام بخش و خواب آور، آنتی بیوتیک ملایم (برعلیه باکتری های گرم مثبت) و . . . می باشد. همچنین ترکیب لوپولین موجود در عصاره رازک در تسکین جسم وروان بسیار موثر است. هدف از انجام این تحقیق شناخت خواص دارویی، گیاه شناسی و همچنین صفات تشریحی و آناتومی گیاه رازک است. زیرا شناخت صفات آناتومی می تواند در شناسایی گونه ها موثر و مفید باشد. به این منظور گیاه رازک از منطقه زرین گل در استان گلستان جمع آوری و شناسایی شد. نمونه ها پس از برش، بوسیله کارمن زاجی و آبی متیل رنگ آمیزی و با میکروسکوپ نوری مشاهده و عکس گرفته شد. صفات تشریحی برگ و ساقه گیاه رازک مورد بررسی قرار گرفت. ساختار تشریحی برگ از نوع پشتی شکمی یا dorsiventral است. دستجات آوندی در رگبرگ میانی به صورت پیوسته و هلالی و در دمبرگ به صورت حلقوی و ناپیوسته قرار گرفته اند. و دارای کریستال های اگزالات کلسیم نیز هستند. گیاه هیپواستماتیک است. روزنه از نوع آنموسیتیک است و تراکم 355 روزنه در میلی متر مربع و نسبت طول به پهنای روزنه1.5 الی 1.7 می باشد. در اپیدرم فوقانی سلول های پایه کرک دیده می شوند که بسیار یزرگتر از سلولهای اپیدرم هستند و چوبی شده اند. همگی این صفات می تواند در شناسایی گیاه و انتخاب منطقه مناسب برای کشت رازک مفید واقع شوند.

Humulus lupulus L.، رازک، خواص دارویی، آناتومی، شناسایی.