ارزیابی عملکرد استان های کشور در کشت و تولید گیاهان دارویی

اعجاز گياهان دارويي در درمان يا پيشگيري از بروز بيماري¬ها از قدیم الایام موجب گردیده تا این قسم گیاهان همواره مورد توجه انسان¬ها قرار گیرد. امروزه همگام با فزونی جمعیت و استفاده از سموم و آفت¬کش¬ها و مواد شیمیایی در تولید مواد غذایی، سلامتی جوامع نقش پررنگ¬تری به خود گرفته و اثرات مخرب داروهاي موجود، جامعه را به بیشتر به سمت مصرف داروهای گیاهی سوق و ترغیب نموده است. علاوه بر این مهم، نکته حائز اهمیت دیگر تعداد و تنوع گونه¬هاي گیاهی در کشور است که ذخایر گیاهان دارویی را مبدل به یکی از گنجینه های با ارزش منابع طبیعی کشور نموده است. حال علیرغم رشد مصارف متعدد گیاهان دارویی در زمینه های مختلف (ویتامین سازی، فراورده¬های مکمل غذایی، نوشابه های انرژی زا، چای های گیاهی، اسانس، آرایشی، بهداشتی و ...) در کشور ما بدلیل عدم آگاهی آنچنان که باید این منابع باارزش مورد استفاده قرار نگرفته است. بر همین اساس این پژوهش بر آن گردید تا جهت بهره¬برداری صحیح¬ و مطلوب¬تر برنامه¬ریزان و تصمیم¬گیران از فلور گیاهی غنی در کشور، با تکیه بر تکنیک تاکسونومی عددی به درجه¬بندی، مقایسه و تعیین درجه برخورداری مناطق کشور بپردازد. در همین راستا پژوهش حاضر با هدف ارزیابی عملکرد استان¬های کشور در کشت و تولید گیاهان دارویی، با استفاده از منابع اسنادی، درصدد است تا میزان توسعه کشاورزی (بخش گیاهان دارویی) را براي 30 استان کشور که بعنوان جامعه آماری انتخای گردیده اند با استفاده از مدل تاکسونومی عددی و نرم افزارهای ExcelوSpss با رویکردی توصیفی- تحلیلی، مورد ارزیابی قرار دهد. تحلیل آماری داده¬های موجود حاکی از ایجاد شکاف عمیقی بین استان های کشور است. بطوری که در شاخص¬های کشت و تولید گیاهان دارویی استان سیستان و بلوچستان با 13/0 و همدان با 20/0 بسیار توسعه¬یافته و استان خراسان¬شمالی با 37/0 توسعه یافته و استان¬های فارس، اصفهان، آذربایجان شرقی، گیلان و کرمانشاه با میانگین 57/0 از توسعه متوسط برخوردار بوده¬اند. نتایج همچنین موید محرومیت 20 استان کشور در زمینه کشت و تولید گیاهان دارویی می باشد. این بررسی معتقد است با عنایت به تنوع اقلیمی و توان اکولوژیکی کشور، جایگاه منابع ذی قیمت گياهان دارويي در سلامت جامعه، کارآفرینی و رونق صادرات غير نفتي و از همه مهمتر سهم ناچیز ایران در بازارهای جهانی (علیرغم برخوردای از ظرفیت عظیم تولید و بهره برداری از گیاهان دارویی) ایجاب می-کند متولیان امر ضمن کسب شناخت دقیق و علمي، با برنامه¬ریزی دقیق و مدیریت هدفمند زمینه لازم جهت کشت و بهره برداری صنعتی از این موهبت خدادادی را فراهم نمایند.

عملکرد، استان های کشور، کشت، تولید، گیاهان دارویی