رویکرد پایداری شهری الگویی برای توسعه قم

افزایش روزافزون جمعیت شهری و سرازیرشدن انبوه مهاجران به سمت شهرها، بصورت فرایندی اثرگذار ضمن تحت الشعاع قراردادن ظرفیت ها، کیفیت فضاهای شهری را نیز به مخاطره افکنده است. نقش کانونی شهرها در مسیر توسعه پایدار و ارتباط معنی دار بین توسعه کلان و کارایی محیط¬های شهری، برنامه ریزان و دست اندرکاران را متقاعد ساخته است که پیرامون حل معضلات شهری، به کنکاش های عمیق بپردازند و در راستای بازساخت شهری، توسعه پایدار را در قالب مفاهیم گوناگونی همچون شهر پایدار، شهر سالم، شهر سبز و ... بررسی و مطرح نمایند. پایداری شهری قلمرو تازه¬ای از مباحثات شهری است که می¬توان آن را جریانی از توسعه مداوم جوامع شهرنشین با نگاه اخص به نسل¬های آینده تعریف کرد. تغییرات فضایی، کالبدی، کاربری، دسترسی به مسکن، حمل و نقل، غذای سالم، آب سالم، هوای پاک، اقتصاد صنعتی، توزیع عادلانه خدمات و امکانات، اوقات فراغت، همبستگی اجتماعی و تقویت حس تعلق مکانی شهروندان همگی از میراث پایداری شهری محسوب می¬گردند که متاسفانه قم علیرغم سابقه طولانی شهرنشینی و پتانسیل¬های بالقوه جغرافیایی و اجتماعی نتوانسته است به طور مطلوب از آن بهره¬مند گردد. گسترش شهرنشینی و توسعه لجام گسیخته شهر قم، بدور از اصول پایداری و مغایر با ساختار سیستم¬های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مدیریت شهری در کشورهای توسعه¬یافته موجب گردید تا پژوهش حاضر با عنایت به منابع اسنادی و کتابخانه¬ایی، با روشی تحلیلی- توصیفی، رویکرد پایداری شهری را بعنوان الگویی برای توسعه قم مورد ارزیابی و تحلیل قرار دهد. یافته¬ها نشان می¬دهد در برنامه¬ریزی شهری، شهرها به عنوان یک سرمایه¬ی عظیم و بالقوه جهت پیشبرد اقتصاد ملی محسوب می¬گردند که می¬توانند با ایجاد تغییرات بنیادی در تعامل، سرمایه، مبادلات، خدمات، اطلاعات، نگرش و تصمیم¬گیری¬ها، نقشی کلیدی در رشد پایدار جامعه ایفا نمایند. نتایج پژوهش حاکی از آنست که شهر قم با توجه به توان¬های محیطی و بهره¬مندی از فرصت¬های مناسب با بازنگری در وضع موجود، توجه به سیما و منظر شهری، زیست¬بوم، اشتغال پایدار، درآمد عادلانه، سرپناه استاندارد و ... بعنوان نماد شهری پایدار می¬تواند با اتخاذ سیاست¬های نوین، مناسب و درازمدت زمینه بقا، حفظ انسجام اجتماعی و تقویت ساختار شهری را فراهم سازد. همچنین تجدید نظر در اولویت های کاربری اراضی، تسهیل حمل و نقل، احیا و بازسازی محیط ای شهری، پایداری اکولوژیکی، حفاطت از اکوسیستم¬ها، حفظ منابع طبیعی و ارتقاء زیست¬محیطی، توزیع عادلانه خدمات، منابع و فرصت ها، برابری جغرافیایی، اجتماعی، سیاسی، تداوم منابع اقتصادی، تامین نیازهای اساسی و بهبود استانداردها، مدیریت منابع، اصلاح الگوی مصرف و بالابردن اگاهی شهرنشینان از مواردی است جهت رسیدن به رفاه نسبی و تحقق رویکرد پایداری در شهر قم می بایست سرلوحه متولیان امر قرار گیرد.

پایداری شهری، توسعه، قم.