اثرات زيست محيطي ورود پسابهاي صنعتي به رودخانه‏ ها (مطالعه موردي در رودخانه‏ هاي شمال كشور)

رودخانه‏ هاي شمال كشور از اهمیت بالایی برخوردارند زیرا علاوه بر تأمین آب جهت مصارف گوناگون نظير كشاورزي، پرورش ماهي و مصارف صنعتي، محل سکونت و تولید مثل بسیاری از گونه‏های جانوری می‏باشند. تحقيق حاضر به بررسي وضعيت رودخانه‏هاي شمال كشور از لحاظ آلاينده‏هاي صنعتي و پيامدهاي زيست‏محيطي آن مي‏پردازد. تعداد زيادي رودخانه بزرگ و کوچک از سواحل استان‏هاي گيلان، مازندران و گلستان به دریای خزر می‏ریزد. تخریب اکوسیستم این رودخانه‏ها از طريق عوامل متعددي صورت مي‏گيرد كه از جمله مهمترين آنها ورود پسابهاي صنعتی بدون تصفیه است. فاضلابهای صنعتي، اکوسیستم رودخانه را از وضعیت طبیعی خارج می‏سازد. آلودگی آب و تخریب زيستگاه‏هاي رودخانه‏ها همراه با ایجاد تغییرات در پوشش گیاهی، تعداد و تنوع گونه‏ای جانوران، اثرات اکولوژیک جبران‏ناپذیری را به همراه دارد. بسیاری از ماهیان ساکن دریای خزر كه بايد برای تخمریزی به رودخانه‏ها ‏مهاجرت كنند، زيستگاه و بستر مناسبي در رودخانه‏ها نمي‏يابند. آلودگی‏ها از یک سو حیات ماهیان و ساير جانوران ساکن رودخانه‏ها را به خطر می‏اندازد و از سوی دیگر، مانع مهاجرت ماهیان مولد از دریا به رودخانه می‏شود. در نتيجه، تخمریزی و تکثیر طبیعی انجام نمي‏شود. اين امر صدمات شدیدی به ذخایر ماهیان دریای خزر وارد می‏سازد. از آنجا که رودخانه‏ها مسیر طولانی را برای رسیدن به دریا طی می‏کنند، بسياري از آلودگی‏های نواحی بالادست را در طول مسیر با خود حمل کرده و علاوه بر آلوده ساختن مسير رودخانه، آلاينده‏ها را به نواحی پایین‏دست و مصبي انتقال می‏دهند. انتقال آب آلوده رودخانه برای مصارف کشاورزی، آلاینده‏ها را به پهنه وسیعی از اراضی كشاورزي انتقال می‏دهد که اثرات زیست‏محیطی و انساني نامطلوبی به جای خواهد گذاشت. نكته قابل توجه اين كه آلاينده‏هاي صنعتي سرانجام وارد دریا می‏شود که این امر پیامدهای مخرب اکوسیستم دریا را به دنبال دارد و محيط زيست درياي خزر را به مخاطره مي‏اندازد.

پسابهاي صنعتي، آلودگي، رودخانه، محيط زيست، ماهي