«تناسب» شالوده ی گزینش و هنجارگریزیِ اشعار قیصر امین پور

سبک را تکرار و تداوم یک مشخصه در پیکره ی متن دانسته و مؤلّفه های متعددی برای آن برشمرده اند که می توان:1)گزینش 2) هنجارگریزی 3) بسامد را مهم ترین آن ها دانست. این سه مؤلّفه چارچوب مفهومی پژوهش حاضر را تشکیل می دهد و «تناسب» به عنوان حلقه ی واسط گزینش و هنجارگریزی، اوج خلّاقیّت ذهنی و هنری شاعر را به نمایش می گذارد. قیصر امین‌پور از شاعران صاحب سبک و زبان محور معاصر است که شالوده ی اشعارش را بر گزینش و هنجارگریزی و تناسب لفظی و معنایی بنا نهاده است. گزینش و هنجارگریزی در این مقاله در سه محور: 1) واژگانی 2) ترکیب های اسمی 3) عبارت های فعلی، مورد بررسی قرار گرفته و نتایج به دست آمده، حکایت از آن دارد که عمده ترین ویژگی سبکی اشعار امین پور و نیز مهم‌ترین عنصری که وی در فرایند اشعارش بدان دست یافته، ایجاد «تناسب» میان زبان و معناست. از میان گزینش و فراهنجاری سه گانه ی «واژگانی»، «ترکیب های اسمی» و «عبارت های فعلی» امین پور در دو مجموعه ی نخست به زیبایی های زبانی چندان توجهی ندارد و هرچه از دفترهای نخستین فاصله می گیرد، «ادبیّت» آثارش بیشتر می شود. از میان گزینش و فراهنجاری مذکور، واژگانی با 06/39 درصد و عبارت های فعلی با 28/38 درصد بسامد، بیشترین کاربرد را دارند. می توان گفت بیشترین برجسته‌سازی از طریق انواع گزینش‌ و فراهنجاری‌ به ترتیب در مجموعه ی «گل ها همه آفتابگردانند»، و «دستور زبان عشق» به ظهور رسیده و این دلالت بر کمال و پختگی شخصیّت و شعر شاعر در طول زمان دارد.

قیصر امین‌پور، گزینش، ترکیب، فراهنجاری، تناسب.