واکاوی تمدن اسلامی ایرانی و علل وعوامل رشد و افول آن در مقاطع مختلف تاریخی

بر اساس متون تاریخی و بررسی های بعمل آمده از مطالعات تمدنی، چنین استنباط می شود که یکی از تمدنهای مهم و تاثیر گذار در حیات اجتماعی – اقتصادی انسانها، تمدن اسلامی ایرانی می باشد. این تمدن که در جنوب غربی قاره کهن آسیا و منطقه خاورمیانه واقع شده از درهم آمیختگی دو تمدن ایران باستان در درازای تاریخ و اسلام بعد از ورود به ایران در قرن اول هجری بوجود آمده و سرمنشاء تحولات و تغییرات فرهنگی- اجتماعی در ایران و سایر کشورهای منطقه و حتی اقصی نقاط جهان همچون اروپا، شمال و مرکزآفریقا و امریکای لاتین شده و همچنان این تاثیرگذاری تمدنی در عین تعامل فرهنگی- جهانی ادامه دارد. قرائن و شواهد حاکی از برتری علمی، اقتصادی، فرهنگی- اجتماعی و سیاسی این تمدن تا پایان قرون وسطی دارد ولی در اواخر قرون وسطی و با توجه به تغییرات و تحولاتی که در غرب تحت عنوان رنسانس بوجود آمد و همچنین مسائل، مشکلات و تنگناهای داخلی که بیشتر و عمدتاً ناشی از ناکارآمدی خرده نظام سیاسی و ضعف مدیریت بود این تمدن برای چندین قرن و تا پیروزی اتقلاب اسلامی در سال 1357، به رخوت و سستی گراییده و از پیشرفتهای سریع دوران معاصر تحت عنوان مدرنیته در چارچوب نظام جهانی باز ماند. این تحقیق با استفاده از روش کتابخانه ای ؛ با تحلیل عنصری و تحلیل اسنادی با هدف علت یابی و چرایی پیشرفتها و افول این تمدن ریشه دار، به شناسایی و واکاوی عناصر و کاراکترهای موثر در این زمینه پرداخته شده و این نتایج بدست آمد: عواملی هچون بوروکراسی عقلانی و نظام اداری کارآمد در برهه های تاریخی بستر ساز پیشرفت ایران بوده است.انجام اصلاحات اجتماعی – اقتصادی در ادوار مختلف تاریخی توانسته که نقش کاتلیزور در پیشرفتهای تمدنی شود. عدم شکل گیری طبقات متوسط و اختلافات قومی موانع مهمی در ترقی و تعالی جامعه بوده است. هجوم اقوام مختلفی چون یونانیان به رهبری اسکندر و حمله مغول و اقوام آسیای میانه ، گنجینه های تمدنی را نابود کرده است.

تمدن اسلامی ایرانی، تحلیل عنصری، تحلیل اسنادی، نظام سیاسی.