ارتباط زن فرشتگان میوه زاد و قوفرشتگان رساله الغفران با دختران نارنج قصه های عامیانه

رسالةالغفران تألیف أبوالعلاء معری شرح سفری خیالی است به جهان دیگر. أبوالعلاء در این اثر دیده ها و قهرمان این سفرنامه را که به بهشت و دوزخ راه یافته است، ترسیم می کند. آن زمان ،» ابن قارح « شنیده های در بهشت به سر می برد با دو صحنه روبه رو میشود که شایان توجه است. نخستین صحنه با » ابن قارح « که به باغی راه مییابد که در آن » ابنقارح « . نامیدهایم » زنْ فرشتگانِ میوهزاد « فرشتگانی ارتباط دارد که آنان را انوع درختان میوه است. او هر میوهای را که میچیند و میشکافد از درونش سیه چشمی بهشتی بیرون » ابنقارح « نامیدهایم.در این صحنه » قوفرشتگان « میآید. صحنۀ دوم نیز با فرشتگانی مرتبط است که آنان را قوهای بهشتی را میبیند که در بوستان فرود میآیند و با تکان دادن پرهای خود به دختران خنیاگر بدل میشوند. تصاویر مذکور برای کسی که با داستانهای عامیانۀ فارسی اندک آشنایی دارد، بسیار آشنا است؛ را در داستانهای عامیانه تداعی میکند؛ همان دخترانی که از دل میوۀ » دخترانِ نارنج « زیرا صحنۀ نخست هزار و یک شب را به یاد میآورد که لباسی از پر بر تن دارند و » قودخترانِ « نارنج زاده شدند و صحنۀ دوم چون به کنار نهر آب میرسند، لباس از تن به در میآورند و به دختران پری چهره بدل میشوند. هدف از این مقاله بررسی چگونگی راهیابی بخشهایی از ادبیات عامیانۀ فارسی به اثر ادیبی عرب است. برای رسیدن دختران « بدین منظور مقالۀ پیشرو به دو بخش تقسیم شده است. در بخش نخست بنمایههای اسطورهایِ استخراج و سپس بررسی میشود که ابوالعلاء از رهگذر کدام منابع با اسطوره های مذکور آشنا گشته » نارنج در هزار و یک شبروزگار معری وجود داشته و » قودختران « است. در بخش دوم اثبات میشود که موتیف را آفریده است. پس ازپشت سر گذاردن این مراحل، با تکیه بر دو » قوفرشتگان « ادیبِ معره با الهام از آن روش توصیف و تحلیل، در پایان بدین نتیجه میرسیم که اسطورۀ ایرانی زاده شدنِ نخستین زوج بشری از و » زنْ فرشتگانِ میوهزاد « در هزار و یک شب الهام بخش معری در آفرینش » قودختران « گیاه و نیز موتیف بوده است

ابوالعلاء معری- رساله الغفران - قو فرشتگان- دختران نارنج- قو دختران- هزار و یک شب