عقلی یا قرآنی بودن معاد از دیدگاه صدرالمتالهین شیرازی

یکی از مهمترین مسائلی که فلاسفه اسلامی با آن درگیر بوده‌اند، تبیین «معاد جسمانی» (به عنوان یکی از ضروریات کتاب و سنت) به طریق فلسفی بوده است. در تاریخ فلسفه اسلامی، صدرالمتألهین شاخص‌ترین فیلسوفی است که برای اثبات معاد جسمانی به شیوه فلسفی اهتمامی گسترده و ژرف ورزیده است. صدرالمتألهین مدعی است که با پی‌ریزی حرکت جوهری در کنار اصالت، تشکیک و اشتداد وجود، تبیینی از نحوه پیدایش و بقای نفس ارائه می‌دهد که می‌تواند معارف نقلی را به¬صورت عقلی و استدلالی تحلیل کند. این جستار می¬کوشد، با ارائه تعریفی از روش عقلانی مورد نظر ملاصدرا در اثبات امور اخروی، نشان دهد که صدرالمتالهین به کمک اصول فلسفی خود، موفق به تبیین عقلانی معاد جسمانی گردیده، اما معادی که ملاصدرا در نهایت اثبات می¬کند، کاملا منطبق بر معاد قرآنی نمی¬باشد. این عدم انطباق هم با استناد به عبارات خود صدرا و هم از نظرگاه پیروان ایشان، نشان داده شده است.

معاد جسمانی، ملاصدرا، مبانی عقلی، معاد قرآنی