تذهیب و تزئین در رسالات خطی میر سید علی همدانی موجود در کتابخانه و موزه ملی ملک

میرسید علی همدانی عارف مشهور سلسله کبرویه از مروجین اسلام در قلمرو کشمیر و آسیای صغیر بوده که آثار و رسالات فراوانی در علوم ظاهری و باطنی دارد. این رسالات به دست خوشنویسان و کاتبان نسل به نسل نگارش و به دست ما رسیده ولی با در نظر گرفتن نقش پر اهمیت این عارف بزرگ در ترویج اسلام و انتقال و اشاعه زبان، هنر و فرهنگ ایران از طریق مهاجرت خود و صدها تن از پیروانش به کشمیر، هند، پاکستان و تاجیکستان و با توجه به مقام معنوی و منزلت اجتماعی وی، عدم تطابقی در کیفیت آراستگی و تزئین در مجموعه رسالات وی متعلق به موزه ملی ملک با شأن و مقام این عارف بزرگ مشاهده شد. در این پژوهش جهت روشن شدن علت ضعف تزئینات، مطالعه و تحقیق پیرامون روش تذهیب و تزئین در این رسالات صورت گرفته است. علاوه بر آن ضمن برداشتن گامی در نسخه شناسی آثار این عارف بزرگ، با مروری در سبک تزئینی زمان کتابت مجموعه مورد نظر، دوران اوج هنر کتاب آرایی در قلمرو گورکانیان را متذکر شدیم. در این راستا دریافتیم که تذهیب این مجموعه در مقایسه با تذهیب ایرانی بسیار ضعیف اما نسبت به تذهیب رسالات عرفانی از سطح بالایی برخوردار است. این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی با استفاده از منابع - کتابخانه ای، تحقیق میدانی و مشاهده نسخه و تحلیل آرایه های آن انجام شده است. همچنین جهت دستیابی به سبک شناسی تزئینی نسخ خطی رسائل میرسید علی همدانی مطالعات تطبیقی گسترده روی آثار دیگر وی که در کتابخانه های داخل و خارج کشور شناسایی شده لازم است.

تذهیب، نسخه شناسی، گورکانیان، میرسیدعلی همدانی، خوشنویسی