تمايز منطقه‌اي در توسعه بازار كار شهرهاي مرزي

اگرچه موضوع مكان و تأثير آن بر عملكرد بخش‌هاي اقتصادي از ديرباز مورد توجه قرار گرفته، اما توجه ويژه به اين موضوع در اقتصاد ايران تنها در سال‌هاي اخير موضوعيت يافته است. اين نيز بدان دليل است كه عليرغم تأكيد برنامه‌هاي توسعه و خصوصاً برنامه‌هاي توسعه مدون پس از انقلاب اسلامي بر كاهش نابرابري‌هاي منطقه‌اي و توسعه متوازن نسبي، در عمل تمايزات آشكاري ميان متغيرهاي اقتصادي در سطح مناطق مشاهده مي‌گردد. تمايزات مذكور، خصوصاً هنگامي كه كشور به دو بخش مناطق مرزي و غير آن تقسيم مي‌شود از نمود بيشتري برخوردار بوده است. به عنوان مثال، شواهد موجود نشان‌دهنده نرخ‌هاي بيكاري به مراتب بالاتري در استان‌هاي مرزي نسبت به استان‌هاي مركزي است. اين تمايزات نيز خود با دو ديدگاه امنيتي و اقتصادي قابل توجيه است. از نگاه امنيتي، توازن منطقه‌اي مي‌تواند به نگهداشت جمعيت در مناطق مرزي و در نتيجه ثبات امنيتي آن كمك نمايد. اين در حالي است كه از نگاه اقتصادي سرمايه‌گذاري در مناطق مرزي مي‌تواند ريسك سرمايه‌گذاري را افزايش داده و دسترسي به مواد اوليه و بازارهاي مركزي فروش را با موانع جدي مواجه سازد. اين موضوع، خصوصاً هنگامي كه توليد با نگاه مصرف داخلي و نه صادرات آن صورت مي‌گيرد، از موضوعيتي مضاعف برخوردار است. بر اين اساس و با اين رويكرد، اين مقاله مي‌كوشد تا سطح توسعه بازار كار شهرهاي مرزي ايران را در مقايسه با شهرهايي كه از اين ويژگي برخوردار نيستند، بررسي نمايد. براي اين منظور، 4 شاخصي كه به صورت مستقيم بر سطح توسعه بازار كار تأثيرگذار است، انتخاب گرديده و سطح توسعه بازار كار شهرها با تلفيق اين شاخص‌ها و با استفاده از روش امتياز استانداردشده (SS) محاسبه گرديده و علاوه بر آن، شهرهاي كشور به دو دسته شهرهاي مرزي و غيرمرزي تقسيم شده‌اند. نتايج اين پژوهش نشان‌دهنده آن است كه سطح توسعه بازار كار شهرهاي مرزي به صورت معني‌داري كمتر از شهرهاي غيرمرزي بوده و علاوه بر آن، پراكندگي سطح توسعه بازار كار در داخل شهرهاي مرزي بيش از ساير شهرها است. همچنين بر اساس يافته‌هاي اين پژوهش مي‌توان با استفاده از سطح توسعه بازار كار شهرهاي ايران احتمال قرار گرفتن آن‌ها را در شهرهاي مرزي و غير آن محاسبه نمود.

توسعه بازار کار، شهرهای مرزی و غیر مرزی، روش امتیاز استاندارد شده، ایران