پارادوكس بهره‌وري و كارآفريني در بنگاه‌هاي كوچك و متوسط صنايع توليدي ايران

تأثير بهره‌وري، با هر تعريفي، بر نيروي‌انساني تأثيري پارادوكسي است. از يك‌سو، بهره‌وري بيشتر و رشد آن مي‌تواند اشتغال را در يك بنگاه‌توليدي كاهش دهد و از سوي ديگر، مي‌تواند با سوددهي بيشتر، زمينه سرمايه‌گذاري مجدد و در نتيجه اشتغال بيشتر را فراهم نمايد. اين‌كه رشد بهره‌وري در نهايت به كدام يك از دو نتيجه فوق منتج خواهد شد، به عوامل متعددي، من‌جمله ميل به پس‌انداز و سرمايه‌گذاري در هر بنگاه توليدي و يا هر اقتصاد بستگي دارد. از سوي ديگر، تحليل تأثير بهره‌وري بر اشتغال مي‌تواند متناسب با اندازه بنگاه نيز تغيير نمايد و از اين رو، انتظار بر اين است كه بنگاه‌هاي بسيار كوچك، كوچك، متوسط و بزرگ رفتارهاي متفاوتي را از حيث تأثير بهره‌وري بر اشتغال از خود نشان دهند. اين مطالعه مي‌كوشد تا اين موضوع ارزشمند را در بنگاه‌هاي كوچك و متوسط صنايع توليدي ايران طي سال‌هاي برنامه سوم توسعه (83-1379) به تصوير كشد. ويژگي‌هاي حدود 8500 بنگاه‌ كوچك و متوسط صنايع توليدي ايران جامعه آماري اين پژوهش را تشكيل داده و بهره‌وري اين بنگاه‌‌ها با دو معيار بهره‌وري نيروي‌كار و بهره‌وري كل سنجيده شده است. رشد اشتغال نيز بر حسب معيار نسبي اندازه‌گيري شده است. نتايج اين‌پژوهش نشان مي‌دهد بين بهره‌وري نيروي‌كار و رشد اشتغال در بنگاه‌هاي كوچك و متوسط صنايع توليدي ايران رابطه مثبت و معني‌داري وجود دارد. اين رابطه، همچنين براي تأثير بهره‌وري كل عوامل توليد بر رشد اشتغال صادق است. در مجموع، نتايج اين پژوهش نمايان‌گر آن‌است كه بهره‌وري بيشتر در بنگاه‌هاي كوچك‌و‌متوسط صنايع توليدي ايران طي سال‌هاي برنامه سوم توسعه به‌جاي اشتغال‌زدايي، اشتغال‌زا بوده است.

بهره وری کل عوامل تولید، بهره وری نیروی کار، رشد بهره وری، کارافرینی ایجاد شغل، بنگاه های کوچک و متوسط