ارزیابی سطح برخورداری از شاخص های بهداشت و درمان در شهرستان های استان خوزستان با استفاده از مدل فرایند سلسله مراتبی فازی (Fuzzy AHP)

بهبود سلامت و رفاه زندگی شهروندان یکی از مواردی است که در دستور کار دولتها قرار دارد. مداخلۀ هدفمند دولت در سطح منطقه ای، به منظور افزایش سلامت و تندرستی، در ارتقاء سطح سلامت و رفاه شهروندان و در نهایت در موفقیت و توسعه یافتگی کشور نقش مؤثری دارد. هدف پژوهش حاضر، ارزیابی سطح برخورداری از شاخصهای سلامت در استان خوزستان است؛ بدین منظور با رویکردی کاربردی و محتوایی توصیفی- تحلیلی انجام شده است. گردآوری داده ها و اطلاعات مورد نیاز با روش کتابخانه ای صورت گرفته است که شامل مطالعۀ ادبیات جهانی سلامت، پژوهشهای داخلی و خارجی انجام شده و سالنامۀ آماری استان خوزستان در سال1390 هستند. برای سنجش وضعیت سلامت در استان خوزستان، از 20 شاخص استفاده شد که به وسیلۀ مدل سلسله مراتبی فازی (F-AHP) و آزمون T تجزیه و تحلیل شدند. برای صحت و دقت محاسبات از نرم افزارهای SPSS وEXCEL استفاده شد. مدل سلسله مراتبی فازی یکی از مدل های تصمیم گیری چند شاخصه (MCDM) است که کارایی آن در شرایط عدم اطمینان تأیید شده است. محاسبه های این مدل نشان داد که شهرستان اهواز با وزن استاندارد 3017/2 رتبه اول و برخوردارترین شهرستان استان است و پس از آن آبادان و دزفول به ترتیب با اوزان استاندارد 4736/0 و 3258/0 در رتبه های دوم و سوم قرار دارند. همچنین، شهرستانهای امیدیه، گتوند، هندیجان، هویزه و هفتگل با وزن استاندارد مشابه 2579/0- محروم ترین شهرستانهای استان خوزستان شناخته شدند. اوزان محاسبه شده نشان میدهد که بین وزن استاندارد برخوردارترین شهرستان با محروم ترین شهرستان حدود 5596/2 اختلاف وجود دارد؛ همچنین برآورد کمینۀ وزن استاندارد شهرستان ها نشان داده که به غیر از شهرستان اهواز، 22 شهرستان مابقی در ارائه خدمات به ساکنان خود ناموفق بوده اند. نتیجۀ محاسبه ها، نشان دهندۀ توزیع ناهماهنگ، بی برنامه و بدون توجه به تراکم جمعیت در توزیع خدمات بهداشت و درمان در سطح شهرستانهای استان خوزستان است و این شکاف عمیق در توزیع خدمات سلامت، ناپایداری بخش بهداشت و درمان را در استان خوزستان روشن میسازد.

سطح برخورداری، شاخصهای بهداشت و درمان، کمینۀ وزن استاندارد، استان خوزستان، تحلیل سلسله مراتبی فازی (F-AHP).