باور عامیانه ‏ی چشم زخم و رفع آن در دیوان عطار

متون ادبی یکی از غنی ‏ترین منابع ثبت آداب و رسوم، فرهنگ و ادب عامه است. باور به چشم زخم یکی از عناصر فرهنگ و ادب عامه است که از گذشته ‏های دور تا امروز در فرهنگ ملل مختلف وجود داشته و هر قومی متناسب با فرهنگ و باورها و اعتقادات خویش به دفع آثار آن پرداخته است. چشم زخم و اعتقاد به آسیبی که از نگاه دیگران به انسان می‏ رسد یکی از مضامین پرکاربرد در ادبیات فارسی و حتی ادبیات جهان است. این نوشتار با هدف بررسی چشم زخم و راه ‏های دفع آن در دیوان عطار(618 ـ540) و دیگر آثار وی نگاشته شده است. از شیوه ‏های دفع آثار چشم بد که در دیوان عطار دیده می‏ شود می‏ توان به موارد اسپند دود کردن، نیل برکشیدن، خواندن آیه‏ ی وان یکاد...، چشمارو، حرز و تعویذ، حمایل، گفتن عبارت چشم حسود کور و قربانی کردن اشاره کرد. برخی از این راه‏ های رفع چشم زخم ریشه در دین اسلام دارد و برخی جزو فرهنگ عوام محسوب می ‏شود.

چشم زخم، فرهنگ عامه، عطار