سبک انوری در ساخت تلمیح بر اساس نظریه¬ی فرمالیست¬ها

تلمیح (allusion) یکی از نمودهای هنجارگریزی معنایی است که در محور همنشینی و مجاورت بر اساس ترکیب شکل میگیرد؛ یعنی شاعر با قرار دادن دو یا چند واژه، در محور افقی(همنشینی) در یک مصراع یا یک بیت، تلمیح میسازد که یکی از گونه¬های بارز ایجاز و کوتاه سخنی هم به حساب میاید. شاعر بجای اینکه داستان یا حادثه¬ای را بازگو کند به دو یا سه واژه بسنده میکند و کلّ ماجرا را به ذهن خواننده میاورد. هر شاعر از بکار بردن تلمیح در شعر خود، اهدافی دارد چون تأثیر بیشتر سخن بر خواننده، آشنا کردن مخاطب با عناصر تلمیحی و ... . امّا در دیوان انوری کارکردی دیگرگونه دارد. فرض بر اینست که انوری در دیوان خود عموما برای بزرگداشت ممدوح خود و رسیدن به مراد خویش(صله) از تلمیح بهره میگیرد. در این مقاله ما در پی اثبات این فرضیّه و آشکار نمودن کارکردهای بلاغی و هنری تلمیح هستیم. پرسش اصلی این پژوهش اینست که آیا کاربرد تلمیح در دیوان انوری به اندازه¬ای است که بتوان آنها را جزء ویژگی سبکی شاعر بحساب آورد؟ در مرحله¬ی بعدی این سوال مطرح میشود که خواست شاعر از بکار بردن عناصر تلمیحی چیست؟

انوری، تلمیح، آشنایی¬زدایی، هنجارشکنی، اغراق