چکیده :

یکی از مهم‌ترین اهداف برنامه‌های آمایش سرزمین، دست‌یابی به توسعه متوازن میان مناطق هر کشور است. این هدف در اسناد بالادستی ایران از جمله قانون برنامه‌های چهارم و پنجم توسعه، به طور ویژه مورد توجه قرار گرفته است. از این‌رو هدف این مطالعه بررسی و مقایسه توازن (عدم توازن) توسعه اقتصادی استان‌های کشور در سال 1384 (ابتدای برنامه چهارم) و 1393 (ماقبل انتهای برنامه پنجم) است. برای این منظور با درنظر گرفتن هفت نماگر اقتصادی مورد تاکید در اسناد بالادستی شامل: 1- سرانه تولید ناخالص داخلی، 2- رشد اقتصادی، 3- نرخ بیکاری، 4- نرخ مشارکت اقتصادی، 5- سهم شاغلان دارای اشتغال ناقص، 6- بهره‌وری نیروی کار و 7- شاخص اقتصاد دانش‌بنیان، و با استفاده از روش تاکسونومی عددی، سطح توسعه‌یافتگی استان‌های کشور، در هر دو سال مورد بررسی، محاسبه شده است. در مرحله بعد، با استفاده از شاخص انحراف معیار، میزان توازن و عدم پراکندگی در سطح توسعه استان‌های کشور، در این دو سال بررسی شده و مورد مقایسه قرار گرفته‌اند. نتایج به دست آمده نشان می‌دهد که علی‌رغم تاکید اسناد بالادستی، سطح توسعه اقتصادی استان‌های کشور در سال 1393 نسبت به سال 1384 نه‌تنها به سمت توازن بیشتر حرکت نکرده بلکه نامتوازن‌تر نیز شده است. از این‌رو، در سند آمایش سرزمین کشور، توجه به عدم تعادل‌های منطقه‌ای و تلاش برای همگرایی اقتصادی مناطق امری لازم و ضروری به نظر می‌رسد.

کلید واژگان :

آمایش سرزمین، توازن منطقه‌ای، توسعه اقتصادی، استان‌های ایران، تاکسونومی عددی



ارزش ریالی : 500000 ریال
دریافت مقاله
با پرداخت الکترونیک