نمادپردازی آیات قرآنی در رساله قصه الغربه الغربیه سهروردی

نماد نشانه ای عینی است که از چیزی غایب و غیر قابل مشاهده حکایت می کند و از دیرباز یکی از شیوه های بیانی برای نشان دادن عوالم ذهنی، روانی و ماورایی بوده که ادراک انسانی قادر به فهم جامع و کاملی از آن نیست. داستان های رمزی در ادب فارسی پیشینه ای بسیار کهن دارد. سهروردی بنیان گذار حکت ا شراق، یکی از حکیم ـ عارفانی است که آفریننده زیباترین داستان های رمزی برای بیان حقایقی است که در کتاب قرآن و سخنان حکیمان پیشین مکنون و مخزون است. یکی از قابل تامل ترین رسایل رمزی سهروردی، قصه الغربه الغربیه است که در آن با زبان نمادین سرگذشت هبوط روح و اسارت آن در زنجیرهای مادی تن و تلاش انسان برای رهایی و رسیدن به اصل خویش به تصویر کشیده شده است. کاربرد آیات قرآنی در این داستان جایگاه ویژه ای دارد؛ چرا که سهروردی چون پیشینیان به آوردن آیه کامل یا بخش هایی از آن جهت تأکید یا تأکید سخن خویش یا تفسیر و تأویل آیه اکتفا نکرده است. او با الهام از حوادث قرآنی و گنجاندن برخی آیات در بافت داستانی رمزی، کاربرد متفاوتی را پیش می گیرد و جهان نمادینی را با الهام از آیات قرآنی به تصویر می کشد. نمونه ای از نمادهایی که شیخ اشراق با الهام از آیات الهی به خلق داستان خویش می پردازد عبارتند از: چاه، ده (ی که اهل آن ظالمند)، ریسمان، پرنده، (با تکیه بر هدهد)، باززایی (زنده ساختن پس از مردن)و... . در این مقاله تلاش شده است با توجه به معانی متعدد و کاربرد رمز و نماد، شیوه نمادپردازی آیات قرآنی در رساله قصه الغربه الغربیه نشان داده شود.

کلید واژه: سهروردی، قصه الغربه الغربیه، نماد، نمادپردازی آیات الهی قرآنی