بررسی خشکسالی هیدرولوژیکی حوزه¬آبخیز رودخانه صوفی¬چای در استان آذربایجان شرقی

تأثیرات خشکسالی به طور عمده وابسته به شدت رخداد خشکسالی هیدرولوژیکی می¬باشد که می¬تواند با طول دوره خشکسالی یا کمبود حجم جریان بیان شود. برای پیش¬بینی و انتخاب مناطق حساس به خشکسالی، بسیار مهم است که بدانیم چگونه شدت خشکسالی جریان آب به ویژگی¬های اقلیم و آبریز مرتبط است. پژوهش حاضر به منظور پايش روند تاريخي خشکسالي¬هاي هيدرولوژيکي(جريانات سطحي)در سطح استان آذربايجان شرقي در دوره آماري 20 ساله (96-1377) اجرا شده است. جهت تعيين مشخصات خشکسالي¬هاي هيدرولوژيکي از قبيل: زمان وقوع، مدت، شدت و ... از روش سطح آستانه مستخرج از منحني تداوم جريان(FDC) استفاده شده¬است. تحليل فراواني وقوع خشکسالي¬ها براساس تحليل سري¬هاي جزئي(PDS) بوده که در آن از برازش توابع توزيعي پواسن و پاسکال براي بررسي احتمال وقوع تعداد رخدادهاي خشکي و مدل¬هاي توزيعي مختلف با تاکيد بر توزيع پاراتو تعميم يافته جهت تحليل فراواني مدت و شدت رخدادهاي خشکي استفاده شده است. نتايج اين تحقیق حکايت از وقوع 25 دوره مشخص خشکسالي در سطح حوضه دارد. طولاني¬ترين دوره¬های خشکي به مدت 187، 170 و 144 روز به ترتیب در شهریورماه سالهای 90، 88 و 86 رخ داده است. همچنین کوتاهترین دوره های خشکی به مدت 13، 14 و 15 روز به ترتیب در سال¬های 82، 94 و 84 رخ داده است. از طرف ديگر، این رخدادهاي خشکي اغلب در فصل تابستان بوده که در سال¬هاي اخير شروع آنها بطرف فصل بهار متمايل شده است. اين امر ضمن بيان همبستگي بالاي جريانات رودخانه¬اي با نزولات آسماني در منطقه، دلالت برآن داردکه بايستي يک مديريت بهينه در ارتباط با منابع آبي سطحي بعلت وابستگي بالاي بخش کشاورزي به آن در ارتباط با کشت پائيزه و کاهش ذخايرآبي پشت سدها در فصل تابستان اتخاذ گردد.

خشکسالی هیدرولوژیکی، سطح آستانه، استان آذربایجان شرقی