اصل صلاحیت در نظم اساسی جمهوری اسلامی ایران

اصل صلاحیت و اصل عدم صلاحیت از مفاهیم مهم و کاربردی علم حقوق می باشند که شناسایی قلمرو دقیق آنها منجر به تضمین حاکمیت قانون می شود. بنابراین، مفاهیم صلاحیت و عدم صلاحیت بایستی در کنار یکدیگر مورد تحلیل قرار بگیرند تا میزان اعتبار تصمیمات و اعمال مقامات یا نهادهای اداری آشکار گردد. از سوی دیگر، بررسی و تفسیر آراء شورای نگهبان به عنوان دادگاه و نهاد مفسر قانون اساسی می تواند در راستای تفکیک، تمییز و تنظیم مفهوم و قلمرو صلاحیت در نظم اساسی ایران راهگشا باشد. این مقاله به دنبال تبیین و تفکیک انواع صلاحیت ها و عدم صلاحیت های متداول در حقوق عمومی و محدوده عملکرد آن ها می باشد. پژوهش حاضر به این نتیجه رسیده است که اگرچه اصل صلاحیت در قوانین و مقررات ایران به صراحت مورد شناسایی قرار نگرفته است، اما دادگاه قانون اساسی ایران در آراء متعددی به طور صریح یا ضمنی، اصل صلاحیت و اصل عدم صلاحیت را به رسمیت شناخته است و عمومأ در راستای سنجش محدوده قدرت و تعیین میزان دخالت مأموران یا دستگاه های عمومی حرکت می نماید و در صورتی که مقام عمومی از قلمرو صلاحیت های خود خارج شود با ایراد عدم صلاحیت از سوی دادرس اساسی ایران مواجه می گردد.

اصل صلاحیت، اصل عدم صلاحیت، حاکمیت قانون، دادرسی اساسی، شورای نگهبان، قلمرو صلاحیت، قلمرو عدم صلاحیت