تاثیر تمرینات ورزشی هوازی بر کمیت و کیفیت خواب مردان دیابتی مبتلا به نوروپاتی محیطی

یکی از عوارض و مشکلاتی که در بیماران مبتلا به دیابت به ویژه دیابتی‌های نوروپاتی وجود دارد، مشکلات خواب است. محرومیت از خواب باعث کاهش عملکرد روزانه شده و با تاثیر منفی بر عملکرد متابولیکی بدن منجر به اختلال در سیتم ایمنی، هورمون‌های کورتیزول و انسولین شده و میزان مرگ و میر را افزایش می‌دهد. مطالعات مختلفی ارتباط میان اختلال در خواب را در بیماران دیابتی گزارش کرده‌اند. چو (2014) و لایستر (2011) در پژوهش‌های خود، میزان اختلال در خواب بیماران دیابتی را به ترتیب 49 و 55 درصد گزارش نموده‌اند. بوناردی و همکاران(2016) در پژوهش خود به این نتیجه رسیدند که تمرینات ورزشی بر کیفیت خواب افراد 60 تا 75 سال اثر دارد. با توجه به اینکه اختلالات خواب در بیماران دیابتی نوروپاتی شدیدتر است و در اکثر تحقیقات انجام یافته تاثیر تمرینات ورزشی بر کاهش این اختلال و بهبود کیفیت خواب افراد مورد تایید قرار گرفته است. لذا سوال پژوهش حاضر این است که آیا در بیماران دیابتی مبتلا به نوروپاتی محیطی، تمرینات ورزشی می‌تواند تاثیر مطلوبی بر کمیت و کیفیت خواب داشته باشد؟ روششناسی: روش این پژوهش از نوع نیمه تجربی با طرح پیش آزمون-پس آزمون است. 24 مرد دیابتی مبتلا به نوروپاتی محیطی بصورت تصادفی به دو گروه تمرینی(12 نفر) و کنترل(12 نفر) تقسیم شدند. آزمودنی های گروه تمرین(میانگین سن 04/7 ± 83/55 سال؛ قد 13/7 ±173 سانتی متر؛ وزن 89/14 ± 31/91 کیلوگرم؛ مدت دیابت 73/7 ± 33/12 سال) به مدت چهار هفته و هر هفته سه جلسه و با شدت 55-50 درصد ضربان قلب ذخیره در تمرینات هوازی شرکت نمودند. آزمودنی‌های هر دو گروه در مراحل پیش آزمون و پس آزمون پرسشنامه استاندارد کیفیت خواب پترزبورگ(PSQI) را تکمیل نمودند. داده ها با استفاده از آزمون تی مستقل و وابسته در سطح معنی داری کمتر از 05/0 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج: نتایج نشان داد که بین کیفیت ذهنی خواب، طول مدت خواب، خواب مفید و اختلال خواب در گروه تمرینی در پیش آزمون و پس آزمون تفاوت معنی داری وجود دارد(05/0 ˂P ) و متغیرهای مذکور بهبودی معنی داری را نشان می دهند، اما در گروه کنترل این تفاوت‌ها معنی‌دار نیستند. همچنین نتایج نشان داد که بین کمیت و کیفیت خواب گروه تمرینی و کنترل در پس آزمون تفاوت معنی داری وجود دارد(05/0 ˂ P). بحث و نتیجهگیری: نتایج نشان داد که تمرینات هوازی کمیت و کیفیت خواب بیماران دیابتی مبتلا به نوروپاتی محیطی را بهبود می بخشد. نتایج این تحقیق با نتایج تحقیق بوناردی و همکاران(2016) همخوانی دارد. می توان گفت که افزایش دمای بدن و خستگی ناشی از تمرینات ورزشی، از طریق تحریک هیپوتالاموس و افزایش ترشح ملاتونین موجب افزایش کیفیت خواب می شود. همچنین به نظر می رشد افزایش فعالیت دستگاه سمپاتیک هنگام انجام تمرینات ورزشی و کاهش فعالیت آن نسبت به دستگاه پاراسمپاتیک در دوره بازیافت، ممکن است باعث عمیق تر شدن خواب و افزایش مدت خواب در افراد مورد مطالعه شود. برخی محققین نیز معتقدند که فعالیت‌های بدنی با افزایش مرحله خواب Non- Rem و کاهش مرحله Rem و همچنین کاهش در دوره نهفتگی خواب (فاصله زمانی بین شروع و اولین مرحله خواب) موجب بهبود کیفیت خواب می شود.

تمرینات ورزشی هوازی، کیفیت خواب، مردان دیابتی، نوروپاتی محیطی