میزان شیوع حساسیت به پادزهر ضدعقرب و برخی عوامل مرتبط با آن در شهرستان دزفول

مقدمه: عقرب یکی ازمشکلات عمده بهداشتی دربسیاری ازکشورهای گرمسیری نظیر ایران و بخصوص در مناطق جنوبی کشور وخوزستان است. ایمونوتراپی تنهاراه درمان عقرب گزیدگی بوده و امروزه پادزهر بدست آمده از ایمنی بدن اسب درمان موثر برای نیش شدید عقرب است. واکنش جانبی به پادزهر و آنافیلاکسی تهدید کننده زندگی بوده و یک نگرانی عمده در استفاده ازپادزهر است که معمولا باعلایم خس خس سینه، خارش پوست، کهیر وترشح برونش، افت فشارخون، برادیکاردی سیانوز و انفارکتوس میوکارد می باشد. طی تحقیقاتی که انجام شده حدود 4.34 درصد ازبیماران دچار ادم ریوی شدند. واکنش جانبی دیگر پادزهر بیماری سرم است که علائمش راش، خارش، تب، درد مفاصل، لنفادنوپاتی و پروتئینوری است. از آنجایی که تاکنون پژوهشی دراین خصوص صورت نگرفته است این مطالعه با هدف بررسی میزان شیوع حساسیت به پادزهر ضدعقرب وبرخی عوامل مرتبط باآن در شهرستان دزفول انجام شد. مواد وروشها: مطالعه حاضر یک مطالعه توصیفی گذشته نگر بود که بابررسی دفاتر ثبت عقرب گزیدگی در اورژانس بیمارستان دکتر گنجویان دزفول از سال 1384 تا 1393انجام شد. داده های مورد نیاز از طریق یک فرم ثبت اطلاعات که دربردارنده اطلاعاتی از نظر سن، جنس، حساسیت داشتن یا نداشتن به پادزهر، زمان وقوع وتاریخ گزش، محل گزیدگی ومحل سکونت از لحاظ شهر یا روستا بودن؛ از پرونده بیماران جمع آوری شد. داده ها با استفاده از نرم افزار آماری spss نسخه 18 و آمار توصیفی و آزمون آماری binomial تجزیه و تحلیل شدند. نتایج: در این مطالعه طی 10سال 224 مورد حساسیت به پادتن ضدعقرب مشاهده شد. ازاین تعداد 107 نفر(8/47 درصد) مرد و بقیه زن بودند. همچنین 9/67 درصد ساکن مناطق روستایی و شهرک نشین، وبیشترین محل گزش دراندامها بخصوص اندام های فوقانی (با8/38درصد) بوده است. بیشترین موارد حساسیت در گزشهای ساعات ابتدایی صبح با 8/34 درصد (6-0 صبح) مشاهده شد. بیشترین گروه سنی دچار حساسیت به پادزهر 29-20 سال با 29 درصد بوده است. در فصل بهار با 58 درصد و زمستان با 1/7 درصد بیشترین و کمترین موارد حساسیت به پادزهر ضدعقرب گزارش شد. بیشترین گزارش حساسیت در سال 1384 با 75 مورد بوده وباگذشت زمان از میزان حساسیت به پازهر کاسته شده و در سال 1393 به صفر رسید. میانگین زمان مراجعه پس از گزش در این افراد 48/444 دقیقه می باشد. نتایج تست binomial نشان داد افرادساکن در مناطق روستایی نسبت به مناطق شهری بطور آماری معنی داری دچار حساسیت به پادتن ضدعقرب شده اند(000/0=p). امابین جنسیت و حساسیت به پادزهر رابطه معنی دار مشاهده نشد(54/0=p). بحث و نتیجه گیری: باتوجه به نتایج شیوع بالای حساسیت به پادتن ضدعقرب در فصل بهار، ماههای گرم سال و افراد ساکن مناطق روستایی بنظر می رسد این عوامل در تشدید حساسیت به پادزهر نقش مهمی را ایفا میکنند و به جهت کاهش موارد حساسیت و عوارض ناشی از آن توجه به این موارد ضروری بنظر می رسد. همچنین روند نزولی سال به سال گزارش موارد حساسیت به پادزهر ضدعقرب بحث برانگیز است.

عقرب گزیدگی، حساسیت به پادتن ضدعقرب، گزش