تحلیلی بر چالش¬ها و آسیب¬های تحقق عدالت فضایی¬– مکانی در ایران از منظر آمایش سرزمین

یکی از اصول بنیادین که در اغلب ایدئولوژیها از جمله دین اسلام مبنای برنامه¬ریزی محسوب می¬شود، اصل عدالت اجتماعی است که تفکر نهادها و برنامه ریزان بر مینای آن شکل می¬گیرد، از سویی آمايش سرزمين را مهندسي ترتيبات بهره وري بهينه از ظرفيت¬هاي اقتصادی- اجتماعي و طبيعي تعبير كرده¬اند که به عنوان تبيين ديدگاه درازمدت توسعه ملي شكل مي¬گيرد. با این وجود چهره کلی ساختار فضایی کشور ایران حاکی از وجود عدم تعادل ها در سطح سرزمین می باشد. بطوریکه نیمه غربی کشور با توجه به برخورداری از بسیاری از قابلیتهای طبیعی و متأثر از عوامل ارادی که در شکل¬گیری فضا نقش دارند، سهم عمده ای از فعالیت های تولیدی را به خود اختصاص داده و طبعاً اکثریت قاطع جمعیت را نیز در خود جای داده¬اند و اختلاف فاحش آن با نیمه شرقی مشهود است. این در حالی است که روشهاي مرسوم برنامه-ريزي در كشور فاقد ابزار و مكانيسم هاي لازم براي پاسخگويي به مسائل و مشكلات بوده و لذا کماکان عدم تعادل¬های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی بر کشور مستولی می باشد.از این رو آمايش سرزمين، ضمن تكميل و اعتلاي نظام برنامه ريزي كشور، مي¬تواند پاسخگوي بسياري از مسائل و كمبودهاي مطرح شده در خصوص عدم تحقق عدالت فضایی- مکانی در کشور باشد. بدين ترتيب به نظر مي رسد ضرورت تهیه و تدوین و پیاده سازی سند آمايش سرزمين به عنوان راهبردي ملي و بلندمدت که حاوي سطوح مختلف فراملي، ملي و استاني باشد با رويكرد الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت و بمنظور تحقق عدالت فضایی- مکانی در ایران حتمی است.

عدالت فضایی، عدالت سرزمینی، توزیع فضایی، آمایش سرزمین، ایران.