تعیین سن و ارتباط بین طول اتولیت ساجیتا با طول ماهی نازک (Chondrostoma regium) در رودخانه بی¬بی¬سیدان سمیرم

تعیین سن يكي از پیچیده¬ترین مباحث زیست¬شناسی ماهی است. از آن¬جا که بقا، میزان مرگ و میر و رشد وابسته به کلاس¬های سنی هستند و هم¬چنین تعیین سن برای مشخص شدن سن اولیه بلوغ جنسی و پویایی جمعیت کاربرد دارد، روش دقیق تعیین سن و صحت آن در ماهیان، یکی از مهم¬ترین روش¬هایی است که برای ارزیابی روابط سن با طول و وزن در زیست¬شناسی شیلاتی کاربرد دارد. ماهی نازك عضوی از خانواده کپورماهیان است که توزیع گسترده¬ای در حوضه دجله دارد. این گونه معمولاً یک گونه بنتوپلاژیک محسوب می¬شود که ساکن آب‌هاي جاري و ساكن می¬باشد. هدف از تحقیق حاضر، تعیین سن و بررسی رابطه طول اتولیت ساجیتا با طول ماهی است. این مطالعه از بهمن 89 لغایت اسفند 90 در رودخانه بی¬بی¬سیدان سمیرم انجام گرفت. از 471 عدد ماهی صید شده، 300 قطعه از آن، به این منظور استفاده گردید. براي تعيين سن از اتوليت ساجيتا استفاده شد وجهت تأیید آن، از فلس و سرپوش آبششی نیز استفاده گردید. براي خارج کردن اتوليت¬ها، استخوان پيشاني و آهيانه که روي مغز قرار داشتند، توسط قيچي برش داده شدند و سپس اتوليت¬ها توسط پنسي از داخل آمپول مجاري نيم¬دايره، جدا گردیدند. جهت برش نمونه¬ها، ابتدا اتولیت¬ها در قالبی از رزین، اسید و کبالت با نسبتcc 1:25: 5/0 تعبیه شده و سپس به کمک اره، برش داده شدند. سپس اتوليت¬ها به کمک کاغذ سمباده صيقل داده شدند. بعد از سايش قالب¬هاي برش يافته، نمونه¬هايي با ضخامت حدود 5/0 ميلي¬متر بدست آمد. سپس جهت شفاف¬سازي نمونه¬ها، از محلول گليسيرين استفاده شد. در نتيجه برش و شفاف سازي اتوليت¬ها، الگوي واضحي از حلقه‌هاي رشد بر روي اتوليت نمايان گشت که شمارش حلقه¬های ایجاد شده برای هر نمونه، بر روي قسمت پشتي اتوليت¬ها به کمک ميکروسکوپ با بزرگنمایی (x10) به راحتي قابل مشاهده بود. آنالیز داده¬ها، با استفاده از نرم افزار آماری SPSS 18 و آزمون one-sample t-test انجام گرفت. سن نمونه¬های مورد بررسی در دو جنس نر و ماده بین 4-0 برآورد شد و طول و وزن اتولیت¬های بررسی شده به ترتیب، بین 4/2 – 75/ 0 میلی¬متر و 0077/0- 0003/0 گرم بدست آمد. میانگین طول اتولیت¬ها برابر با (SE)0161/0 ± 34/1 میلی¬متر و میانگین وزن اتولیت¬ها، 00006/0 ± 0013/0 گرم محاسبه شد. رابطه بین طول اتولیت و طول ماهی در جنس نر، ماده و کل جمعیت به ترتیب (829/0 = r2) 369/0 +X 108/0 Y=، (842/0 = r2 ) 414/0 + X 103/0Y= ، (838/0r2= )4/0 +X 104/0 Y= بدست آمد.

اتولیت ساجیتا، تعیین سن، رابطه طول اتولیت با طول ماهی، ماهی نازک، سمیرم، Chondrostoma regium