نظریه معنادرمانی فرانکل : نقد و بررسی محدودیت های کاربردی آن در روان درمانی بومی ایرانی - اسلامی

نظریه ی وجودگرایی «ویکتور فرانکل» که به نظریه «معنادرمانی» معروف است، اثر بخشی ویژه ای در حوزه های نظری و کاربردی روان درمانی داشته است. هر چند که این نظریه در حال حاضر در عرصه های مختلف روانشناسی بالینی و توانبخشی، آموزش و پرورش، مشاوره اعتیاد، ازدواج و مراقبت از سلامتی کاربرد داشته و تدریس می شود اما هیچ گاه پژوهشی در ارتباط با توافق و انطباق پذیری یا تضاد این نظریه با فرهنگ بومی و ایرانی - اسلامی، صورت نگرفته است از این جهت پژوهش حاضر که از نوع توصیفی و تحلیلی انجام شده، اقدامی نوین در این زمینه می باشد. پژوهش حاضر درصدد است تا نظریه مذکور را در ابتدا از دیدگاه روانشناسی غربی و سپس از نگاه درون دینی و فرهنگی مورد نقد و بررسی قرار دهد آنگاه با استناد به پژوهش های مختلف در سطح ملی و بین المللی و همچنین مرور متون دینی (آیات و روایات اسلامی) نقاط قوت و ضعف آن را در ارتباط با ماهیت انسان و کمال انسانی تبیین نماید . نتایج این پژوهش نشان می دهد که بخش هایی از این نظریه مورد تایید مکتب اسلام نیست. همچنین پژوهش های انجام شده در جوامع لیبرال نیز محدودیت ها و ایراداتی در کاربرد این نظریه بیان کردند. البته این به معنای رد کامل نظریه نیست. چرا که در اکثر موارد با فرهنگ و دین ما اشتراکاتی دارد ولی هرگز هم عرض با آن نیست، امتیاز خاصی که قرآن کریم برای کمال بشریت ذکر کرده، در هیچ نظریه ی بشری نیامده و آن عبارت است از امکان دستیابی به کمال مطلق و ضرورت آن به منظور نیل به آرامش حقیقی و سعادت نهایی.

معنادرمانی، نقد و محدودیت، مکتب اسلام، روان درمانی بومی- ایرانی